Γράφει ο Σταύρος Μαραγκός

Γεωλόγος – Γεωπεριβαλλοντολόγος

Το έργο M2RES υλοποιείται για την Ελλάδα από το ΚΑΠΕ με περιοχή ενδιαφέροντος την Περιφέρεια Αττικής. Το M2RES στοχεύει στην ανάκτηση των περιθωριοποιημένων περιοχών, όπως είναι π.χ. οι χωματερές, τα λατομεία, οι πρώην στρατιωτικές εγκαταστάσεις και τα μολυσμένα πεδία, μέσω επενδύσεων σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το έργο συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ στο πλαίσιο του Προγράμματος Νοτιοανατολικής Ευρώπης 2007-2013. Στο έργο συμμετέχουν πολλοί εταίροι από την ΕΕ (Ιταλία, Σλοβενία, Ελλάδα, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Αυστρία) και από χώρες που βρίσκονται στην προ-ενταξιακή φάση (Μαυροβούνιο, Σερβία, Αλβανία).

Στο έργο συμμετέχουν αρμόδιοι δημόσιοι φορείς με μεγάλη εμπειρία τόσο στον τομέα της ενέργειας όσο και σε τοπικές δράσεις:

• Εθνικά και περιφερειακά ενεργειακά κέντρα: εμπειρία στη διαμόρφωση πολιτικής και στις στρατηγικές αειφόρου ανάπτυξης.
• Ερευνητικά Κέντρα: μεγάλη εμπειρία στις τεχνολογίες ΑΠΕ.
• Εμπορικά Επιμελητήρια: συμβολή στην ανάπτυξη της αγοράς των ΑΠΕ.
• Τοπική Αυτοδιοίκηση: παροχή σημαντικών δεδομένων και εργαλείων πολεοδομικού σχεδιασμού.
• Τράπεζες: πιθανοί χρηματοδότες για τα πιλοτικά έργα, αλλά και για τη διασφάλιση μιας οικονομικής οπτικής για όλες τις δραστηριότητες.

Το M2RES θέλει να δώσει ώθηση στην αειφόρο ανάπτυξη της ΕΕ, αναπτύσσοντας οικονομική και κοινωνική αξία σε περιοχές που υποφέρουν λόγω της περιθωριοποίησης, έχοντας χάσει τις αρχικές τους λειτουργίες.

Το κλειδί σε αυτό θα είναι η μετατροπή τους σε πλατφόρμες παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Μέσω συνεργασιών δημόσιου-ιδιωτικού τομέα το M2RES θα επεξεργαστεί 40 πιλοτικές προτάσεις για επενδύσεις τύπου M2RES, θα επιλέξει τις δέκα καλύτερες από αυτές και θα παρέχει υποστήριξη γι’ αυτές στην τοπική αυτοδιοίκηση (μέχρι το στάδιο της δημοσίευσης και αξιολόγησης των προσφορών) και θα προωθήσει τουλάχιστον 2 από αυτά τα 10 πιλοτικά έργα στα πλαίσια του M2RES ως μοντέλα προς μίμηση.

Το M2RES περιλαμβάνει τις εξής δραστηριότητες:

• Δημιουργία ενός οδηγού με τίτλο «Αναπτύσσοντας τις ΑΠΕ σε περιθωριοποιημένες περιοχές»;
• Διάδοση της γνώσης/ πληροφορίας μέσω ενός προγράμματος ευρείας ευαισθητοποίησης σχετικά με το πώς βελτιστοποιείται η χρήση των τοπικών ενεργειακών (ΑΠΕ) και εδαφικών πόρων;
• Προκειμένου να υποστηριχθεί η διαδικασία λήψης αποφάσεων των δημοτικών αρχών, θα διεξαχθούν διάφορες δραστηριότητες από τα ενεργειακά κέντρα προκειμένου να εισαχθούν ειδικά μέτρα για τη διάδοση της προσέγγισης του M2RES στον περιφερειακό ενεργειακό σχεδιασμό, και για την ανάπτυξη 12 επιδεικτικών πιλοτικών δράσεων M2RES, που θα επιδεικνύουν συγκεκριμένα μέτρα και δραστηριότητες για την ανάπτυξη του M2RES;
• Αφού δημιουργηθεί το βέλτιστο θεσμικό πλαίσιο, θα γίνει η επεξεργασία 40 υποδειγματικών επενδυτικών προτάσεων M2RES σύμφωνα με τις αρχές του οδηγού «πώς να διεξάγετε μια προκαταρτική μελέτη σκοπιμότητας για τις τοπικές δημοτικές αρχές στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης». Από αυτές θα επιλεγούν οι δέκα καλύτερες πιλοτικές προτάσεις, θα παρασχεθεί κάθε δυνατή υποστήριξη γι’ αυτές στις τοπικές αυτοδιοικήσεις (μέχρι το στάδιο της δημοσίευσης και αξιολόγησης των προσφορών) και θα αναδειχθούν τουλάχιστον 2 από αυτά τα 10 πιλοτικά έργα στα πλαίσια του M2RES ως μοντέλα προς μίμηση.
• Οι άμεσες ομάδες στόχοι του M2RES είναι:
• α) Τοπική Αυτοδιοίκηση: παροχή συμβουλών, κατάρτισης, αρωγής για την επεξεργασία σχεδίων ενεργειακής διαχείρισης, εργαλείων πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού;
• β) Λήπτες αποφάσεων, Εθνικές και Τοπικές αρχές: παροχή στοιχείων από την έρευνα πεδίου, προσδιορισμός υπαρχόντων περιθωριοποιημένων περιοχών για τα σχέδια ενεργειακής διαχείρισης.
• Το M2RES θα συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη των περιοχών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης μέσω της ανάπτυξης δράσεων, σχεδίων και πολιτικών που είναι αειφόρες από περιβαλλοντικής πλευράς, βασισμένες στην αυξημένη ικανότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης να προσδιορίζει, προωθεί και παρακινεί τις επενδύσεις M2RES που δίνουν αξία σε περιοχές που συχνά κινδυνεύουν ανεπανόρθωτα.

Οι έμμεσοι επωφελούμενοι του έργου είναι:

• α) Οι πολίτες και η κοινωνία των πολιτών: οι πολίτες θα εμπλακούν ενεργά στον σχεδιασμό και στην εκκίνηση των πιλοτικών έργων M2RES και οι τοπικές κοινωνίες θα επωφεληθούν από την αποκατάσταση και την αναβάθμιση των περιθωριοποιημένων περιοχών, ενώ θα αυξηθούν τα εισοδήματά τους και θα προκύψουν νέες θέσεις εργασίας από την ανάπτυξη της αγοράς που θα προκύψει από τις επενδύσεις στις ΑΠΕ;
• β) Προμηθευτές ενέργειας και εταιρίες κοινής ωφέλειας: θα εμπλακούν στην διαδικασία σχεδιασμού, στην υλοποίηση των υποδειγματικών πιλοτικών εφαρμογών M2RES, στα οφέλη από την ανάπτυξη της αγοράς ΑΠΕ και την διαφοροποίηση της ενεργειακής τροφοδοσίας;
• γ) Ομοσπονδίες: τα Εμπορικά Επιμελητήρια, οι Ομοσπονδίες των ΜΜΕ, τα Ενεργειακά Κέντρα και οι Ενώσεις ΟΤΑ θα επωφεληθούν από την ανάπτυξη της τοπικής εφοδιαστικής αλυσίδας και των επενδύσεων στις ΑΠΕ;
• δ) Επενδυτές: τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι τράπεζες, οι εταιρίες κεφαλαίων, οι ιδιώτες επενδυτές θα επωφεληθούν από τα οικονομικά οφέλη των πιλοτικών επενδύσεων στις ΑΠΕ και από τις νέες επενδύσεις που θα γίνουν μέσω της υλοποίησης των δραστηριοτήτων του έργου;
• ε) Βιομηχανία: οι Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ), οι τεχνίτες, οι εγκαταστάτες, το εργατικό δυναμικό θα επωφεληθούν από την ανάπτυξη της αγοράς των ΑΠΕ και την δημιουργία νέων “πράσινων” θέσεων εργασίας

Προκειμένου να δοθεί η αναγκαία τεχνική υποστήριξη στους εταίρους του έργου, καθώς και για την παρακολούθηση των κύριων τεχνικών επιπτώσεων και αποτελεσμάτων που προβλέπονται από τις διάφορες δράσεις του έργου, συστάθηκε η Συμβουλευτική Τεχνική Επιτροπή του M2RES. Αυτή αποτελείται από 1 εκπρόσωπο από κάθε εταίρο (που θα μπορούσε να υποστηριχθεί και από έναν εξωτερικό ειδικό συνεργάτη) και έχει κυρίως τεχνικές αρμοδιότητες. Η συμβουλευτική τεχνική επιτροπή είναι αρμόδια για την παροχή τεχνικής υποστήριξης σε συγκεκριμένες και σχετικές ερωτήσεις που σχετίζονται με τις δράσεις και συμβάλει στην υποβοήθηση των εταίρων να εκκινήσουν ένα διάλογο με τους διάφορους αρμόδιους που προέρχονται από δημόσιους αλλά και ιδιωτικούς φορείς ώστε να βελτιωθούν οι πιθανότητες για συνεργασία και για ενδιαφέρουσες επενδύσεις στα πλαίσια του M2RES.

Τα κύρια αναμενόμενα αποτελέσματα από την υλοποίηση του M2RES είναι:

• Διάδοση της γνώσης και των μεθοδολογιών στον τομέα των ΑΠΕ, σύμφωνα με τα πλεονεκτήματα της ανάπτυξης εφαρμογών ΑΠΕ σε περιθωριοποιημένες περιοχές.
• Διάδοση της τεχνογνωσίας στις τοπικές, περιφερειακές και εθνικές αρχές, με τη μεταφορά της γνώσης μεταξύ των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
• Η δημιουργία ενός οδηγού με τίτλο: «Πώς να βοηθηθεί η τοπική αυτοδιοίκηση στο να λάβει αποφάσεις για το να επενδύσει ή όχι στην υλοποίηση ενός έργου τύπου M2RES».

Γι’ αυτό το λόγο η πρώτη συνάντηση που θα γίνει μέσα Νοέμβρη 2012 έχει ιδιαίτερη σημασία. Στόχος της Συνάντησης Εργασίας είναι να παρουσιασθεί η 1η φάση του έργου, στο πλαίσιο της οποίας πραγματοποιείται καταγραφή των «περιθωριοποιημένων εκτάσεων» της Αττικής καθώς και πρόβλεψη/αναγωγή αυτών σε εθνικό επίπεδο, ενώ θα συζητηθούν και ειδικά θέματα που αφορούν στην εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ σε δημόσιες εκτάσεις (αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά συστήματα, μονάδες βιοαερίου σε χωματερές).

Αναμένονται εξελίξεις…