του Γ.Χατζημαρκάκη

H Ελλάδα χρειάζεται ένα εθνικό σχέδιο δράσης, το οποίο θα μετατρέπει τις αδυναμίες της χώρας σε δυνατότητες. Έχει ανάγκη ένα σύγχρονο σχέδιο που θα χαρακτηρίζεται από τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα που είχε ο μυθικός Ηρακλής. Παρόμοιο με το «Σχέδιο Μάρσαλ» που υλοποιήθηκε πριν από 60 χρόνια στην Ευρώπη. Χρειάζεται λοιπόν ένα σχέδιο «Ηρακλής» που θα εξασφαλίσει μελλοντικά τη φερεγγυότητα της χώρας.

Πολιτικά, αυτό σημαίνει πρώτα από όλα να αποκαλυφθούν τα ελαττώματα και, όπου είναι δυνατόν, να εξαλειφθούν. Συμβολικά, αυτό παρομοιάζεται με τη συστηματική αξιολόγηση «εικόνων» που αποκαλύπτουν ποιος είπε ψέματα για τη φορολογική του δήλωση και ποιος έχει αποσιωπήσει την πισίνα πίσω από το σπίτι του.

Για να ξεπληρωθούν τα 110 δισ. ευρώ που έλαβε η Ελλάδα από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και το ∆ιεθνές Νομισματικό Ταμείο, πρέπει η ελληνική οικονομία να τεθεί σε λειτουργία και να αναπτυχθεί ισχυρά. Η ανάπτυξη πρέπει να έρθει γρήγορα, γιατί το «βουνό» του χρέους, το οποίο τρέφεται από τις πολλές διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας, είναι μεγάλο και απειλεί να συντρίψει ανελέητα τα θεμέλιά της.

Σε πρώτη φάση πρέπει να καταπολεμηθούν η φοροδιαφυγή, η διαφθορά και η παραοικονομία. Αλλά τι γίνεται στο παρασκήνιο, πίσω από αυτά τα μεγάλα εκκρεμή ζητήματα, στο πλαίσιο δηλαδή του πραγματικού σχεδιασμού της οικονομίας; Εδώ,ειδικά, βλέπω ενδιαφέρουσες ευκαιρίες που δίδουν ελπίδα να αναπτυχθεί η Ελλάδα σε ατμομηχανή της μεσογειακής οικονομίας, όπως κάποτε τα κατάφερε και η Φινλανδία στο Βορρά.

1. Φόροι: Είναι «το αίμα στις φλέβες» κάθε κράτους. Τριάντα δισ. ευρώ χάνονται ετησίως στην παραοικονομία. Οι ιστορίες Ελλήνων γιατρών, που κατέχουν βίλες, σκάφη και Porsche ενώ δηλώνουν μόνο 500 ευρώ το μήνα εισόδημα στην εφορία, διαβαστήκαν δεκάδες φορές στα ευρωπαϊκά ΜΜΕ. Η αλήθεια είναι ότι το μικρό «διακριτικό φακελάκι» διευκολύνει τη ζωή στην Ελλάδα. Η έλλειψη νομιμοφροσύνης αλλά και αξιοπιστίας απέναντι στο κράτος υπήρξε ανέκαθεν μείζον ελληνικό πρόβλημα, για να μην πω τραγωδία αρχαίας διάστασης. Οι Έλληνες όμως πρέπει να ξανακερδίσουν την εμπιστοσύνη στις κρατικές δομές.

   Η Γερμανία μπορεί να δώσει χρήσιμες συμβουλές στον τομέα της δημόσιας διοίκησης. Ένας ενιαίος φόρος «flat tax», όπως υφίσταται στη Σλοβακία, θα βοηθούσε να αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα. Είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθούν οι φοροφυγάδες και να εξασφαλισθούν σταθερά και αξιόπιστα τα κρατικά έσοδα.

   Επιπλέον, θα πρέπει ο πρωθυπουργός να κάνει έκκληση προς την εθνική αλληλεγγύη καλώντας τους πλούσιους της χώρας να βοηθήσουν με την ιδιωτική τους περιουσία. Στην ελληνική ιστορία έχουν καταγραφεί περιπτώσεις όπου εύποροι πολίτες στήριξαν την οικονομική αποκατάσταση του κράτους. Άλλωστε δεν παύει να ισχύει, ότι ήταν εκείνοι που επωφελήθηκαν πάρα πολύ από το πελατειακό σύστημα της πολιτείας.

2. ∆ημόσια διοίκηση: Ένας στους τέσσερις Ελληνες εργάζεται στο ελληνικό ∆ημόσιο. Πρόκειται για ένα μειονεκτικό σύστημα που εμποδίζει την ανταγωνιστικότητα. Ο διεθνής δείκτης ανταγωνιστικότητας 2009-2010 που προβάλλει το ∆ιεθνές Οικονομικό Φόρουμ (∆ΟΦ) καταγράφει την Ελλάδα στην 71η θέση σε συνολικά 133 κράτη. Η Γερμανία βρίσκεται στην 7η θέση. Σύμφωνα με το ∆ΟΦ η Ελλάδα πλήττεται από μια υπερβολική κυβερνητική παρέμβαση (125η θέση από 133 χώρες), τη μαζική σπατάλη δημόσιων πόρων (κατετάγη στην 107η θέση), και την έλλειψη κυβερνητικής πολιτικής και αξιοπιστίας από τις δημόσιες αρχές (93η θέση). Η κρατική ρύθμιση της αγοράς παραγωγής είναι η υψηλότερη μεταξύ των 21 χωρών του ΟΟΣΑ. Η κυβέρνηση καλείται να πραγματοποιήσει ένα μεγάλο άλμα σε αυτόν τον τομέα.

   Επιπλέον, στο πλαίσιο εξυπηρέτησης πολιτών είναι ανάγκη να προστεθεί ένα σύστημα ανάθεσης διαχειριστικών καθηκόντων στους πολίτες όπως λειτουργεί σε χώρες της βόρειας και κεντρικής Ευρώπης. Οι πολίτες πρέπει να έχουν την ευκαιρία να φροντίζουν αυτόνομα τις υποθέσεις τους με τις αρχές, έχοντας τη δυνατότητα να υποβάλλουν ηλεκτρονικά όλων των ειδών αιτήσεις και έγγραφα, αποφεύγοντας έτσι την άμεση επαφή με τον υπάλληλο δημόσιας διοίκησης. Ο στόχος είναι η διασφάλιση της διαφάνειας και ιχνηλασιμότητας κάθε υπόθεσης, καθώς επίσης και η αποφυγή κόστους.

3. Παιδεία: Η Ελλάδα χρειάζεται ένα σχέδιο δράσης στην παιδεία και την εκπαίδευση. Ως λίκνο του δυτικού πολιτισμού δεν επιτρέπεται να παραμένει το εκπαιδευτικό σύστημά της πολύ πιο κάτω από τις δυνατότητές του. Βάσει των μελετών (Πίζα 2006) η χώρα κυμαίνεται κάτω από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ.

   Η εκπαίδευση αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα του πολίτη. Μόνο μια καλή εκπαίδευση παρέχει τη δυνατότητα συμμετοχής στην κοινωνία και καθιστά δυνατή μια ελεύθερη και αυτεξούσια ζωή, παρέχοντας τη βάση για καινοτομία και κοινωνική ανάπτυξη.

   Η επένδυση στην παιδεία είναι επένδυση στην οικονομία της χώρας, στο μέλλον… Τα σχολεία και τα πανεπιστήμια της χώρας χρειάζονται μεγαλύτερη αυτονομία και πεπαλαιωμένες δομές πρέπει να εξυγιανθούν. Πρέπει να δημιουργηθεί ένα νέο μοντέλο χρηματοδότησης που θα βοηθήσει τη μεταρρύθμιση. Αντί για αύξηση των φόρων θα ήταν πιο λογικό μια έκκληση προς τους πλούσιους της χώρας τώρα να δραστηριοποιηθούν και να συμβάλουν στην ίδρυση ενός ιδρύματος που θα λειτουργεί υπό την αιγίδα του κράτους, παράλληλα όμως θα διοικείται από ιδιωτικούς φορείς.

   Η Ελλάδα υποφέρει από μαζική διαρροή επιστημονικού κεφαλαίου. Σύμφωνα με το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών σπουδάζουν στη Γερμανία περίπου 5.650 Έλληνες φοιτητές. Μόνο λίγοι από αυτούς επιστρέφουν πίσω στη χώρα. Πρέπει λοιπόν να θεσπίσει μια κεντρική διοικητική υπηρεσία που θα επιβραδύνει τη διαρροή επιστημονικού κεφαλαίου στο εξωτερικό. Τα καλύτερα μυαλά που εγκαταλείπουν τη χώρα πρέπει τώρα να επιστρέψουν.

   Η ανεργία των νέων στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα υψηλή. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το 2007 περίπου το 12% των Ελλήνων μεταξύ 15-24 ετών εγκατέλειψαν το σχολείο χωρίς απολυτήριο, χάνοντας έτσι την ευκαιρία για ενσωμάτωση στην αγορά εργασίας και στιγματίζοντας έτσι το μεγάλο έλλειμμα εργατικού προσωπικού. Τα προγράμματα σπουδών πρέπει να διδάξουν στους μαθητές ότι μπορούν να επιτύχουν στο σχολείο. Το επιτυχημένο μοντέλο εκπαίδευσης της Γερμανίας για ειδικευμένο εργατικό δυναμικό μπορεί να χρησιμεύσει ως παράδειγμα.

4. Συνταξιοδότηση: Τα ελληνικά συνταξιοδοτικά Ταμεία χρειάζονται μείζονες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, η ελληνική κυβέρνηση έχει κάνει ήδη τα πρώτα βήματα. Αυτό που επείγει τώρα, είναι η παροχή καλύτερων όρων στους απόδημους Έλληνες που συνταξιοδοτούνται στο εξωτερικό έτσι ώστε να διευκολυνθεί ο γυρισμός τους στην πατρίδα. Με ανάλογη χρηματοδότηση της Ε.Ε. θα μπορούσαν επίσης να αποκατασταθούν απομακρυσμένα χωριά της περιφέρειας, έτσι ώστε οι συνταξιούχοι να αποκτήσουν νέα κατοικία στο γνωστό ελληνικό περιβάλλον. Έτσι, θα ενισχυθεί η εγχώρια ζήτηση.
5. Τουρισμός υγείας: Οι συνταξιούχοι της Ευρώπης μπορούν να δράσουν ως καταλύτης για την περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού υγείας. Ουσιαστικά ο τουρισμός υγείας βασίζεται σε μια ευρεία έννοια, η οποία συμπεριλαμβάνει χαλάρωση και ξεκούραση στο πλαίσιο διακοπών, καθώς επίσης και την αναζήτηση εναλλακτικών θεραπειών. Στην Ελλάδα υπάρχει ένας ασήμαντος αριθμός θέρετρων υγείας. Παράλληλα ο αριθμός ιατρών ελληνικής καταγωγής που δραστηριοποιείται με επιτυχία στον τουρισμό υγείας στο εξωτερικό είναι πολύ σημαντικός. Ωστόσο, η χώρα θα υπολείπεται κατά πολύ του δυναμικού της, αν δεν επεκτείνει το ενδιαφέρον της να προσελκύσει τουρισμό υγείας και από τη νότια Ευρώπη, τα Βαλκάνια, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

   Η κυβέρνηση θα πρέπει να θεσπίσει ένα κέντρο εξυπηρέτησης που θα παρέχει πληροφορίες σε επαγγελματίες υγείας που ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν σε αυτόν τον κλάδο στην Ελλάδα. Παράλληλα θα πρέπει να υπάρχει επένδυση σε κατάλληλες υποδομές, αλλά και στην κρητική ή μεσογειακή ∆ίαιτα καθώς επίσης και στο πλαίσιο του Wellness και της ειδικής ιατρικής. Επιπλέον μια συστηματική προσπάθεια προώθησης του τουρισμού υγείας στην Ελλάδα θα πρέπει να εμπεριέχει οικονομικά και ποιοτικά πακέτα διακοπών. Τέλος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να αποδεχθεί τελικά τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αγοράς υγείας.

6. Τράπεζα μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας: Όποιος θέλει να επενδύσει στην Ελλάδα, διαμαρτύρεται συχνά για τα χρηματοδοτικά προβλήματα. Οι γερμανικές τράπεζες επιφυλάσσονται να δεσμευθούν. Όσο οι εγχώριες τράπεζες μπορούν να επιτύχουν υψηλό επιτόκιο με την αγορά ομολόγων του ∆ημοσίου, το κλασικό επιχειρηματικό δάνειο δεν είναι δελεαστικό.

   Η Ελλάδα χρειάζεται συνεπώς μια τράπεζα μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας που θα παρέχει στήριξη σε ελληνικές και ξένες επιχειρήσεις και θα εξασφαλίζει την αποδοτικότητά της χωρίς να συναγωνίζεται με ελληνικές επιχειρηματικές τράπεζες. Επίσης, τα δάνεια που θα παρέχονται δεν θα πρέπει να αποτελούν απαγορευμένη επιδότηση ξένων επενδυτών στην Ελλάδα.

7. Η εγχώρια ζήτηση: Παρά το Πρόγραμμα Σταθερότητας η εγχώρια ζήτηση πρέπει να ενισχυθεί, παράλληλα όμως πρέπει να ενισχυθεί και η ζήτηση για τα ελληνικά προϊόντα. Το 70% της ελληνικής οικονομίας εξαρτάται από την ιδιωτική κατανάλωση. Επιπλέον, ο καταναλωτής πρέπει εύκολα να μπορεί να διακρίνει ποιο προϊόν έχει ελληνική προέλευση.

   Η κυβέρνηση θα πρέπει να ξεκινήσει μια πρωτοβουλία «είναι ελληνικό» (made in Greece) που θα είναι παράλληλα σύμφωνη με τη νομοθεσία της Ε.Ε.

   Επιπλέον: Στο ελληνικό λιανικό εμπόριο κυριαρχούν οι γερμανικές αλυσίδες. Έτσι για παράδειγμα στο Lidl πολλά αγαθά πωλούνται φθηνότερα και είναι πιο προσιτά στον Έλληνα καταναλωτή. ∆υστυχώς τα προϊόντα αυτά δεν προέρχονται από την Ελλάδα. Οι Έλληνες παραγωγοί αντιμετωπίζουν μεγάλα εμπορικά εμπόδια. Γι’ αυτό τα μελλοντικά δάνεια πρέπει να υπάγονται σε ρήτρα που θα προβλέπει ότι θα έχουν 50% προϊόντα ελληνικής προέλευσης. Υπάρχει το παράδειγμα της Ρουμανίας, όπου η γερμανική αλυσίδα σούπερ μάρκετ Tengelmann έχει υλοποιήσει αυτό το σχέδιο, συνεπώς είναι εφικτό.

8. Γεωργικά προϊόντα: Το ελληνικό ισοζύγιο πληρωμών χαρακτηρίζεται παραδοσιακά από ελλείμματα στο εμπόριο και πλεονάσματα στον τομέα των υπηρεσιών. Η Ελλάδα κατέχει ασήμαντο ποσοστό βιομηχανίας σήμερα. Για το λόγο αυτό η χώρα πρέπει να επικεντρωθεί σε μια συντονισμένη προσπάθεια για την καλύτερη αγορά διάφορων υψηλής ποιότητας αγροτικών προϊόντων της. Στο επίκεντρο θα πρέπει να βρίσκονται τα υψηλής ποιότητας γεωργικά προϊόντα, όπως π.χ. το ελαιόλαδο. Τα πολυάριθμα ελληνικά εστιατόρια σε όλο τον κόσμο αποτελούν από τη μια πλευρά ενδεχόμενη αγορά, από την άλλη οι γαστρονόμοι πρέπει επίσης να είναι πρεσβευτές των ελληνικών προϊόντων.
9. Πληροφορική: Η Ελλάδα δεν έχει γίνει ακόμη «Silicon Valley», αλλά είναι σε καλό δρόμο να ανέβει στον «Όλυμπο» της ευρωπαϊκής πληροφορικής. Ο κλάδος της πληροφορικής είναι σημαντικός και η Ελλάδα έχει βασικά προσόντα σε αυτόν τον τομέα. Στον τομέα της ηλεκτρονικής υγείας, για παράδειγμα, κέρδισε η χώρα μάλιστα ένα σημαντικό βραβείο. Το παράδειγμα της έντονης ανάπτυξης της Φινλανδίας στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης δείχνει ότι υπάρχουν δυνατότητες διάκρισης σε νέες αγορές. Οι δυνατότητες που έχει η Ελλάδα πρέπει να χρηματοδοτηθούν άμεσα. Άλλωστε η Ε.Ε. παρέχει πολλά κονδύλια που πρέπει να αξιοποιηθούν. Η πρόσβαση σε κατάλληλη χρηματοδότηση από την Ε.Ε., εντούτοις, αποδεικνύεται συχνά δύσκολη, λόγω ανεπαρκούς αποδοτικότητας και συνεργασίας των δημόσιων αρχών.
10. Ναυτιλία: Η Ελλάδα διαθέτει το μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στην Ευρώπη, ο οποίος είναι δεύτερος μεγαλύτερος στον κόσμο μετά την Ιαπωνία. Αυτή είναι μια μεγάλη ευκαιρία. Η χώρα μπορεί να εξελιχθεί σε «σούπερ λιμένα» για την Ευρώπη, κυρίως για τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη, αν υπάρχει επιτέλους σοβαρή επέκταση των υποδομών της. Η Θεσσαλονίκη θα μπορούσε να καταστεί κεντρικός «κόμβος» παρέχοντας αγαθά στα δυτικά Βαλκάνια. Αντίστοιχο ρόλο μπορούν να έχουν ο Πειραιάς και το Ηράκλειο. Αναγκαία είναι η ανάπτυξη υποδομών κατά το πρότυπο των «πλοίων και σιδηροδρόμων». Ευρωπαϊκές επιδοτήσεις θα πρέπει να συντονίζονται καλύτερα.

    Η χώρα μπορεί να εξελιχθεί σε «σούπερ λιμένα» για τα Βαλκάνια και την Κ. Ευρώπη, αν υπάρχει σοβαρή επέκταση των υποδομών της.

11. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: Η Ελλάδα δεσμεύτηκε να παράγει το 20,1% της ηλεκτρικής της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2010. ∆υστυχώς φαίνεται, ότι η χώρα δεν θα επιτύχει αυτόν το στόχο. Σήμερα η Ελλάδα διαθέτει την πιο εξελιγμένη νομοθεσία για την ηλιακή ενέργεια έχοντας τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια στην Ευρώπη. Ο νόμος δεν τέθηκε σε πράξη ακόμα. Κατέχοντας το μονοπώλιο, η ∆ΕΗ κατάφερε μέχρι τώρα να εμποδίσει την εφαρμογή του.

    Η υποδομή για την ηλιακή ενέργεια πρέπει να αναπτυχθεί έτσι ώστε να εξάγεται κιόλας. Γερμανικές επιχειρήσεις ενδιαφέρονται να αναλάβουν δραστηριότητα και να επενδύσουν στην Ελλάδα. Κατά την τρέχουσα περίοδο δοκιμάζεται στη Γερμανία ένα αναπτυξιακό σχέδιο που αποσκοπεί στην ηλεκτροδότηση ενός ολόκληρου νησιού στις Αζόρες μέσω ηλιακής και αιολικής ενέργειας σε συνδυασμό με ένα σύστημα συσσώρευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Ένα τέτοιο φιλόδοξο πρόγραμμα αρμόζει και στην περίπτωση της Ελλάδας, ως κατ’ εξοχήν θαλάσσια και νησιωτική χώρα.

    Η επένδυση σε συστήματα συσσώρευσης ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι το κλειδί για μια μελλοντική «πράσινη» ανάπτυξη. Η κυβέρνηση πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλία σε αυτόν τον ευοίωνο τομέα. Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παρουσιάζουν καταπληκτικό δυναμικό ως προς τη δημιουργία και διαφύλαξη θέσεων εργασίας.

12. Αμυντικές δαπάνες: Η Ελλάδα δαπανά 6 δισ. περίπου, 4,8 % του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της, για την άμυνα. Το ποσό αυτό θα μπορούσε να μειωθεί σημαντικά αν βελτιωθούν οι σχέσεις με την Τουρκία. Η συμμετοχή της Ε.Ε. είναι αναγκαία. Η αναγνώριση των ανατολικών συνόρων της Ελλάδας ως ευρωπαϊκών συνόρων πρέπει να συζητηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αν οι υφιστάμενες αξιώσεις προστασίας μπορούσαν να μετατραπούν σε πράξη, αυτό θα σήμαινε μια περαιτέρω ανάσα για την Ελλάδα.

Σύμφωνα με το θρύλο, ο Ηρακλής χρειάστηκε μόλις ένα χρόνο για να πραγματοποιήσει τους 12 άθλους. Ενδεχομένως η Ελλάδα να χρειαστεί περισσότερο χρόνο. Να εξαφανίσεις νοοτροπίες, όπως το φακελάκι, δεν επιβάλλεται βραχυπρόθεσμα.

Τα τραγούδια όμως από τις διεθνείς «σειρήνες» που προμηνύουν ότι η Ελλάδα δεν θα τα καταφέρει, χάνουν κάθε στόχο. Οι Έλληνες έχουν καταλάβει ότι μια ριζική αλλαγή νοοτροπίας είναι αναγκαία.Και όταν θα αρχίσουν να φαίνονται τα αποτελέσματα, η Ευρώπη θα θυμάται μια διαφορετική ελληνική λέξη, η οποία είναι ισχυρότερη από το φακελάκι.

Είναι «το φιλότιμο». Αυτή η λέξη που σημαίνει αρετή, αξιοπρέπεια, τιμή, αλλά και υπερηφάνεια.

Κάθε φορά που αμφισβητήθηκε το φιλότιμο των Ελλήνων, οι Έλληνες ανέπτυξαν δυνάμεις και αρετές με αποτέλεσμα να αποτρέψουν μεγάλες καταστροφές και να καταφέρουν θαύματα. Παραδείγματα υπάρχουν αρκετά, όπως είναι η επιτυχία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Θα μπορούσε να υπάρχει ένα νέο θαύμα το 2015; Για παράδειγμα, να γίνει η Ελλάδα ένας οικονομικός πρωταθλητής που θα καταφέρει να ανέβει στη «λίγκα» των ευρωπαϊκών οικονομιών και να εξασφαλίσει εκεί μακροπρόθεσμα μια σταθερή θέση.

Πηγή:

http://www.naftemporiki.gr/news/redirstory.asp?id=1844237

, Δημοσιεύθηκε: ∆ευτέρα, 19 Ιουλίου 2010 στην Εφημερίδα: Ναυτεμπορική.