Οι ιερές μονές της Ηλείας

Χώροι ιεροί με ιστορία αιώνων, στέκουν μάρτυρες του σημαντικού παρελθόντος και παραμένουν τόποι λατρείας όπου οι πιστοί γίνονται κοινωνοί του θρήνου και του θριάμβου.Τα μοναστήρια της Ηλείας όπως και κάθε περιοχής του πλανήτη αποτελούν έναν ανεκτίμητο θησαυρό.

Μονή Αγίας Ελεούσας

Κοντά στο χωριό Λυγιά, με σα σε ένα βαθύ καταπράσινο φαράγγι βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας της Ελεούσας. Δίπλα στη Μονή υπάρχει σπηλιά με σταλακτίτες που το νερό της θεωρείται άγιασμα. Κτίστηκε τον 9ο μ.Χ. αιών. Η Μονή έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επανάσταση του 1821.

Μονή Βλαχερνών

Βρίσκεται κοντά στην Κυλλήνη. Κτίστηκε το 12ο αιώνα μ.Χ. λόγω των καταστροφών στο πέρασμα των αιώνων χάθηκαν σπουδαία αρχεία της Μονής. Η αρχιτεκτονική του Ιερού Ναού, είναι συγκερασμός στοιχείων ανατολικής και δυτικής τέχνης. Τιμάται το Γενέθλιο της Θεοτόκου και γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου. Στην διάρκεια της Φραγκοκρατίας είχε περιέλθει στους λατίνους μοναχούς και τον 17ο αιώνα το ξαναπήραν οι Ορθόδοξοι.

Μονή Φραγκοπηδήματος

Ο επισκέπτης θα το βρει εύκολα, στα 12 χλμ. από τον Πύργο. Μετά από μια ενδιαφέρουσα διαδρομή 280 μέτρα ψηλότερα από τη θάλασσα βρίσκεται ο βράχος απ’ όπου πήδησε μαζί με το άλογό του ένας Φράγκος καταδιωκόμενος από τους Τούρκους χωρίς να πάθει τίποτα, επικαλούμενος τη βοήθεια του Αγίου Νικολάου. Έτσι ξεκινά η ιστορία του πανέμορφου Μοναστηριού που είναι ονομαστό για τα υπέροχα εργόχειρα από τους αργαλειούς της Μονής, βραβευμένα στη έκθεση Θεσσαλονίκης.

Για αρκετά χρόνια υπήρξε μετόχι της πατριαρχικής σταυροπηγιακής Μονής «Κοιμήσεως Θεοτόκου» Χρυσοπηγή Δίβρης. Μέχρι την επανάσταση του 1821 η Μονή γνωρίζει την ακμή της. Τότε βοηθάει τον αγώνα. Μελετητές αναφέρουν ότι οι μοναχοί έλαβαν μέρος στις μάχες κατά του Ιμπραήμ και διακρίθηκαν για την τόλμη και τον ηρωϊσμό τους.

Στην βιβλιοθήκη της μονής υπάρχουν πολλά βιβλία, θεολογικού κυρίως περιεχομένου. Επίσης ιστορικά, πατερικά κείμενα, δογματικά, ομιλίες, λειτουργικά (ιερά Ευαγγέλια από το 1540, το 1833, το 1848, το 1899, το 1921) εκδόσεων Βιέννης, Βενετίας, Λειψίας, Πετρουπόλεως, Ιεροσολύμων, Κωνσταντινουπόλεως κ.α. Ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα είναι τα χειρόγραφα που διαθέτει. Μεταξύ αυτών είναι και το σιγίλλιον του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄ του 1798.

Μονή Σκαφιδιάς

Βρίσκεται 10 μόλις χλμ. από τον Πύργο με ένα μοναδικό μεσαιωνικό φρούριο που την περιστοιχίζει. Το μοναστήρι της Παναγίας της Σκαφιδιώτισσας κτίστηκε το 10ο αιώνα μ.Χ. Εκτός από την αξιόλογη αρχιτεκτονική του, κρύβει και πολλούς θησαυρούς όπως το λάβαρο της Μονής από χειροκέντητη εικόνα με αφιέρωση στην παναγία. Σημαντικό είναι το αρχείο και η βιβλιοθήκη με πολλά χειρόγραφα που αναφέρονται στην ιστορία της Μονής και τη συμμετοχή της στην Ελληνική επανάσταση

Μονή Εισοδιότισσας

Η Μονή είναι αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου. Ευρίσκεται στο 5ο χλμ. της οδού Πύργου-Κατακόλου στο χωριό Άγιος Ιωάννης. Η εκκλησία της Μονής είναι μια μικρή σπηλιά στο βράχο κατασκευασμένη στο 15ο αιώνα. Μέχρι το 1974 ήταν μετόχι της Μονής Σκαφιδιάς. Μετά το 1974 ιδρύθηκε εδώ η Σχολή Αγιογραφίας και Βυζαντινής Μουσικής.

Μονή Κρεμαστής photo : monikremastis

Στέκεται σαν να είναι κρεμασμένη στο βράχο. Ο επισκέπτης μπορεί να πάει στο μοναστήρι από το χωριό Λάνθι ή από το Λαμπέτι. Στα 8 χλμ. και από τον εξώστη της εκκλησίας θα δει όλη την ομορφιά της γης της Ηλείας μέχρι το δάσος της Φολόης και τη μεγαλοπρέπεια του Ερύμανθου. Σύμφωνα με το μύθο της Μονής πριν από 800 χρόνια κάτοικοι της περιοχής έβλεπαν τα βράδια σε μια τρύπα του βράχου ένα φως, Κρέμασαν με σχοινί κάποιον, ο οποίος όταν πλησίασε στο σημείο, βρήκε την εικόνα της Παναγίας αιωρούμενη.

Μονή Άνω Δίβρης

Μετά το χωριό ο ανηφορικός δρόμος μας φέρνει στο κυρίως Μοναστήρι χαμένο κυριολεκτικά μέσα στα έλατα. Ένα πραγματικό ησυχαστήριο που κτίστηκε το 1667, με υπέροχες τοιχογραφίες. Στο βορειοδυτικό τμήμα του Μοναστηριού βρίσκεται το υπόγειο κρυφό σχολείο από όπου ξεκίνησε ο μεγάλος αγώνας των Ελλήνων κατά των Οθωμανών.

Μονή Κάτω Δίβρης

Από τα σπουδαιότερα Μοναστήρια της Hλείας και της Ελλάδος. Στην είσοδο του γραφικού χωριού με τα όμορφα πετρόχτιστα σπίτια βρίσκεται το ένα τμήμα του η Κάτω Μονή Δίβρης. Ο ναός της Μονής αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου είναι αριστουργηματικό ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Μονή Σεπετού photo : monisepetou

Μπορεί να την επισκεφθεί κανείς είτε ακολουθώντας τη διαδρομή από Ανδρίτσαινα είτα από Αρχαία Ολυμπία και Δαφνούλα, που είναι πιο δύσκολη αλλά και πιο εντυπωσιακή. Κτισμένη από τον 11ο αιώνα μ.Χ. σε απόκρημνο βράχο πάνω ακριβώς από τον Τρίτωνα ποταμό, παραπόταμο του Αλφειού κοντά στη θέση Βροντό και καταστράφηκε είτε από ληστρική επιδρομή των Φράγκων, είτε από πυρκαγιά, είτε εσκεμμένα για λόγους προστασίας μιας και βρισκόταν στο πέρασμα του δρόμου προς την Ανδρίτσαινα όπου οι ληστείες ήταν συχνό φαινόμενο. Έτσι μεταφέρθηκε απέναντι, στο σημείο που βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διάρκεια της βυζαντινής ε περιόδου και κατά την Φραγκοκρατία. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας πέρασε δύσκολες μέρες, ειδικά όταν η Πελοπόννησος υποτάχθηκε στους Τούρκους, βοήθησε όμως με κάθε μέσο τους σκλαβωμένους Ολύμπιους, έγινε κέντρο καθοδηγητικό και ιστορικών αποφάσεων, ενώ εκεί λειτούργησε μέχρι το 1821 κρυφό σχολείο το οποίο και τροφοδότησε με πολλούς φωτοδηγούς και μεγάλους πατριώτες τον τόπο, γνωστούς και άξιους καπετάνιους της Εθνεγερσίας.

Μονή Πορετσού

Το μοναστήρι του Πορετσού το συναντάς δέκα χλμ. από την διασταύρωση των Τριποτάμων. Είναι κτισμένο πάνω σε πέτρινο λοφίσκο, με αγριόδεντρα ζωσμένο και μοιάζει με μικρό καστρόπυργο. Δρασκελάς την αυλόθυρα και πατάς στην πλακοστρωμένη αυλή που τη διασχίζει πέτρινο αυλάκι για να μαζευτεί το χειμώνα τα νερά. ¨ολοτρόγυρα τα κελιά με συνεχές χτίσιμο έτσι που από την εξωτερική μεριά να μοιάζουν με κάστρο. Αριστερά το ναϊδριο που μοιάζει με οικίσκο, φτιαγμένο από μικρούς που θέλησαν να παίξουν. Αφιερωμένο στον Άγιο Χριστόδουλο και στον Άγιο Νεκτάριο.

Μονή Παύλιτσας Βυζαντινός σταυρεπίστεγος ναός της Παναγίας στην Παυλίτσα (Αρχαία Φιγαλεία). Πιθανώς κτίστηκε σε σημείο όπου προϋπήρχε αρχαίο μνημείο, την εποχή του Δεσποτάτου του Μυστρά (1348, 1460μ.Χ) ή στην περίοδο των σταυροφοριών και της φραγκοκρατίας στην Πελοπόννησο (1294-1566μ.Χ). Στο εσωτερικό του ναού σώζονται πολύτιμες και σπουδαίες τοιχογραφίες για τη λαμπρότητα των ζωγραφικών τους εργασιών και την εκλογή των εικονογραφικών θεμάτων.

Μονή Ζωοδόχου Πηγής

Δύο περίπου χλμ πάνω από το Επιτάλιο και πέντε χλμ. από τον Πύργο, βρίσκεται η Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής, κυκλωμένη από πεύκα, ελαιόδεντρα, αμυγδαλιές και περιβόλια. Η θέση και η περιοχή που βρίσκεται το μοναστήρι έχει επιλεγεί και καθαγιαστεί από την ίδια τη Θεοτόκο, η οποία, από αμνημονεύτων χρόνων χάρισε εκεί «πηγή ύδατος, ιαματικού, θαυματουργού, ζωογόνου» και προσφέρει από τότε μ’ αυτό τις δωρεές της στους ανθρώπους που «πίστει προσέρχονται».

Ανάμεσα στα χρόνια 1928-1929 μετά από οπτασία σε νεαρή πιστή γυναίκα της περιοχής έγιναν ανασκαφές, αποκαλύφθηκε η πηγή του ύδατος και στο ίδιο σημείο βρέθηκε μικρή λίθινη πλάκα των πρώτων χριστιανικών χρόνων που έφερε και στις δύο πλευρές της χαραγμένες δύο επιγραφές: Στη μια «Ζευς» ενικήθης υπό της αληθινής θρησκείας και η δική σου πίστη δεν υφίσταται πλέον» και στην άλλη πλευρά: «Υπό την σκέπη του ονόματός σου είμεθα ασφαλείς».

Οι ιστορικές εκκλησίες

Η Μονή της Ισόβας

Μεγαλοπρεπής και εντυπωσιακή!!

Σαράντα πέντε χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νομού, σε ένα λόφο κοντά στην Τρυπητή του Δήμου Σκιλλούντος, στέκεται επιβλητική-κατά το τμήμα που σώζεται-η μονή της Ισόβας επτά αιώνες μετά την ίδρυσή της.

Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά στη χώρα μας φράγκικα μνημεία που κτίστηκε στις αρχές του 13ου αιώνα, από Κιστερκιανούς αρχιτέκτονες, γνώστες της αρχιτεκτονικής του Ουέστμινστερ της Αγγλίας. Το μοναστήρι της Ισόβας ήταν ένα τεράστιο οικοδομικό συγκρότημα γεγονός που αποδεικνύεται και από τα ερείπια που σώζονται ως σήμερα. Η έκταση τους υπολογίζεται 41 μέτρα μήκος και 17,5 πλάτος.

Λίγο μετά τη φράγκικη κατάκτηση, το 1263 πυρπολήθηκε από τους βυζαντινούς (Τούρκος μισθοφόρος όπως αναφέρεται) τυπικό δείγμα γοτθικής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής από το οποίο σήμερα διατηρείται σχεδόν ακέραιος ο μεγάλος γοτθικός ναός της Παναγίας.

Στα νότια του καθολικού της Ισόβας κτίστηκε μετά την πυρπόληση της, ναός αφιερωμένος στον Άγιο Νικόλαο. Μεσαιωνικό μνημείο, με ιδιότυπη αρχιτεκτονική, ασυνήθιστη για την περιοχή στην κατασκευή του οποίοι χρησιμοποιήθηκαν δομικά υλικά του μοναστηριού της Ισόβας.

Αγία Σοφία Ανδραβίδας photo : andravidaGothikosNaosAgiaSofia

Η Αγία Σοφία Ανδραβίδας κατέχει τη δική της εξέχουσα θέση και φήμη στη λαμπρή περίοδο άνθησης του Μεσαίωνα.

Το ιερό της εκκλησίας της Αγίας Σοφίας το οποίο χρονολογείται από τη Γοτθική -ρομαντική περίοδο του 13ου αιώνα με τα έντονα τόξα τις γωνίες και τους μονολιθικούς γρανιτένιους ογκόλιθους αποτελεί ύψιστο υπόδειγμα αρχιτεκτονικής γραμμής, ενώ συγχρόνως συνιστά το μοναδικό ιερό (με δύο παρεκκλήσια) που διασώζεται ως τις μέρες μας. Χτίστηκε γύρω στο 1230. Εδώ γίνονταν οι στέψεις των διαδόχων του Πριγκιπάτου του Μορέως.

Η Παναγία Καθολική της Γαστούνης photo : pangia_katholiki

Στην άκρη της πόλεως της Γαστούνης στέκεται για πάνω από χίλια χρόνια ένα Βυζαντινό αριστούργημα ο Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, η Καθολική της Γαστούνης με το ομώνυμο Μοναστήρι. Η ονομασία αυτή μαρτυρεί το χρόνο που κτίστηκε (920 μ.χ.), επειδή έτσι συνηθιζόταν να ονομάζονται τότε οι Ελληνικές Εκκλησίες.

Η βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας της Καθολικής στη Γαστούνη Ηλείας ανήκει στον τύπο του δικιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού και χρονολογείται στον 12ο αιώνα. Έχει ημιεξαγωνική αψίδα. Οι τοίχοι, κτισμένοι με πλινθοπερίκλειστο σύστημα και χρήση διπλών πλίνθων στους αρμούς, ζωογονούνται με λιτό κεραμοπλαστικό διάκοσμο, κυρίως οδοντωτές ταινίες, και με την ένθεση εφυαλωμένων σκυφίων. Μοναδική φραγκική επίδραση (του 114ου αιώνα) το το οξυκόρυφο τόξο, της σφραγισμένης σήμερα, βόρειας θύρας. Η μεταγενέστερη προσθήκη εξωνάρθηκα και τα νεώτερα μεγάλα θυραία ανοίγματα συνιστούν τις μόνες μείζονες επεμβάσεις στην αρχική του μορφή.

Στο εσωτερικό διατηρούνται δύο στρώματα τοιχογραφιών. Το δεύτερο, σύμφωνα με την επιγραφή χρονολογείται το 1702 και έγινε με δαπάνες του επισκόπου Ωλένης Ιωαννικίου. Μια δεύτερη επιγραφή της ίδιας εποχής, που αναφέρει τους κτήτορες του ναού και ως έτος ανεγέρσεως το 1279, αντιγράφει, πιθανόν, την παλαιότερη κτητορική επιγραφή.

Εκείνο που περισσότερο θαυμάζει κανείς είναι η βυζαντινή εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου. Στον ωραιότατο θρόνο της στέκει για αιώνες παρηγοριά και ελπίδα των πιστών.