Ασφαλώς δεν ευθύνονται οι τεχνοκράτες ή η κεντρική πολιτική του κράτους όταν διαχειρίζεται με αυτό τον τρόπο τους πόρους. Ή δεν ευθύνεται μόνον η κεντρική πολιτική. Ευθύνονται σίγουρα και όλοι οι παράγοντες που συνθέτουν την τοπική εξουσία και γραφειοκρατία, οι παράγοντες που συνθέτουν τα δημοτικά συμβούλια, δημόσιες υπηρεσίες. Όλοι αυτοί χαρακτηρίζονται από έναν ανθρωπολογικό τύπο κυρίως ατομιστικό.
Εξίσου ατομιστική είναι και η κυρίαρχη αντίληψη των τοπικών κοινωνιών. Αυτός ο ανθρωπολογικός τύπος έχοντας ως βασικό κίνητρο το ατομικό βόλεμα, αρνείται να αναστοχαστεί για το σύστημα, αρνείται το διάλογο, τη διαβούλευση για το μέλλον, αρνείται να αναζητήσει λύσεις σε κοινωνικό, οικονομικό και επιχειρηματικό επίπεδο που θα φέρουν αποτελέσματα δημιουργίας απασχόλησης και ποιότητας ζωής στην κοινωνία. Ενώ βρισκόμαστε σε μια μεταβατική περίοδο που τα παλαιά επαγγέλματα φθίνουν, τα παλαιά προϊόντα φεύγουν από την αγορά ή η αγορά κυριαρχείται από τον ανταγωνισμό χωρών με χαμηλότερο εργατικό κόστος, όπως είναι σήμερα τα κινέζικα προϊόντα που εκμηδενίζουν σχεδόν τη μικρή βιοτεχνία και τις μικροεπιχειρήσεις στη Δ. Ευρώπη, χρειάζεται το αντίδοτο νέων προϊόντων και υπηρεσιών.
Για να αντιμετωπιστεί λοιπόν η κρίση με νέα προϊόντα και με καινοτομίες, προϋπόθεση είναι ένας νέος ανθρωπολογικός τύπος που όχι μόνο να διαθέτει επιχειρηματικό δαιμόνιο αλλά να μπορεί να συνεργαστεί για να δημιουργήσει περιβάλλον για το νέο εργαζόμενο, επιστήμονα κ.τ.λ.
Ο σημερινός ο ατομιστικός ανθρωπολογικός τύπος φέρει και άλλες αρνητικές συνέπειες στην τοπική πολιτική ζωή. Ψηφίζει με στόχο το ατομικό βόλεμα, επιλέγει ανθρώπους που του υπόσχονται ψευδείς υποσχέσεις, ψευδείς θέσεις εργασίας που δε μπορούν να υπάρξουν μέσα από το κράτος ή την τοπική αυτοδιοίκηση, παρά μόνον με τη νέα επιχειρηματικότητα. Μόνο ένα μικρό ποσοστό , το 20% θα λέγαμε ότι ψηφίζει τους ικανότερους, εκείνους που έχουν όραμα. Βεβαίως και αυτό το ποσοστό δεν είναι ευκαταφρόνητο διότι σε πολλές περιπτώσεις όταν υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ δύο ομοειδών ή και περισσοτέρων παρατάξεων, αυτό το 10 ή 20% που είναι μειοψηφία στην κοινωνία μπορεί να καθορίσει την έκβαση ενός εκλογικού αποτελέσματος και να φέρει πιέσεις στο σύστημα της αυτοδιοίκησης, να δημιουργήσει πιέσεις σε μια τοπική κοινωνία προς την τοπική εξουσία και με αυτό τον τρόπο να προωθηθούν καινοτόμες ιδέες και επιχειρηματικές πρωτοβουλίες.
Αυτή άλλωστε είναι και η ελπίδα μας και με αυτό το όραμα κινούμαστε γνωρίζοντας ότι είναι πολύ δύσκολο αυτά τα δεδομένα που υπάρχουν σήμερα, με αυτό τον ανθρωπολογικό τύπο, τον ατομιστικό, να υιοθετηθούν ιδέες και προτάσεις που απαιτούν εθελοντική προσφορά και συνεισφορά, απαιτούν προσπάθεια και ανάλωση χρόνου για το συμφέρον του κοινωνικού συνόλου. Θα έλεγα όμως και αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψιν, ότι το σημερινό σύστημα μπόρεσε να λειτουργήσει μόνο επειδή κληρονόμησε μια σειρά ανθρωπολογικών τύπων, τους οποίους δε δημιούργησε και δε θα μπορούσε να δημιουργήσει το ίδιο. Αδιάφθορους δικαστές, ακέραιους δημοσίους υπαλλήλους, εκπαιδευτικούς αφοσιωμένους στον προορισμό τους, εργάτες με ένα μίνιμουμ επαγγελματικής ευσυνειδησίας, όπως επισημαίνει ο Κορνήλιος Καστοριάδης στο βιβλίο του «Άνοδος της ασημαντότητας», εξηγώντας πώς το σημερινό σύστημα κατορθώνει να βρίσκει ισορροπίες, μολονότι το ίδιο δε δημιουργεί κοινωνικές προϋποθέσεις γι’αυτό.
Αυτοί οι τύποι ανθρώπων δεν αναδείχθηκαν και δε μπορούν να αναδειχθούν από μόνοι τους. Δημιουργήθηκαν από προηγούμενες ιστορικές περιόδους με αναφορές σε αξίες που ήταν τότε καθιερωμένες και αδιαμφισβήτητες. Δηλαδή, την εντιμότητα, την προσφορά προς το κράτος, τη μετάδοση της γνώσης, το καλά οργανωμένο και καμωμένο έργο.
Σήμερα ζούμε σε κοινωνίες, όπου οι αξίες αυτές έχουν κατά γενική ομολογία γίνει καταγέλαστες, οπού το μόνο που μετράει είναι η οικονομική επιφάνεια. Λίγο ενδιαφέρει πώς ή τι έχει προσφέρει κανείς στην κοινωνία γνώσης ή έχει προσφέρει εθελοντικά σε συλλογικούς φορείς. Ο μόνος ανθρωπολογικός τύπος που δημιουργήθηκε από το σημερινό σύστημα είναι εκείνος ο οποίος ήταν απαραίτητος στο ξεκίνημα να εγκαθιδρυθεί αυτό το σύστημα. Δηλαδή, όπως λέει ο Καστοριάδης, ο Σουμπετεριανός επιχειρηματίας, το πρόσωπο δηλαδή το παθιασμένο από τη δημιουργία του ιστορικού θεσμού της επιχείρησης, με στόχο τη σταθερή διεύρυνση των μέσων παραγωγής νέων πολύπλοκών τεχνικών και μεθόδων διείσδυσης στην αγορά.
Όμως και αυτός ο τύπος καταστράφηκε μέσα από τη σύγχρονη εξέλιξη του άκρατου ατομισμού. Στο επίπεδο πλέον της επιχειρηματικής παραγωγής, ο επιχειρηματίας έχει αντικατασταθεί από μία διευθυντική γραφειοκρατία, η οποία διαχειρίζεται συσσωρευμένα κεφάλαια με σκοπό την απόκτηση περισσοτέρων χρημάτων, κερδοσκοπίας στο χρηματιστήριο, δημόσιες προσφορές αγοράς, οικονομικές μεσιτείες που αποφέρουν πολύ περισσότερα από τις επιχειρηματικές δραστηριότητες εντός εισαγωγικών που φέρνουν και καινοτομίες και νέα απασχόληση στις τοπικές κοινωνίες.
Σήμερα θησαυρίζουν εκείνοι που έχουν μια διαμεσολαβητική θέση στις προμήθειες του κράτους με τις μεγάλες επιχειρήσεις. Ο ατομισμός του κυρίαρχου σήμερα ανθρωπολογικού τύπου και ο σφετερισμός της εκπροσώπησης από όσους εμπλέκονται στα κοινά έχει κάνει καταγέλαστο το θέμα της πραγματικής δημοκρατίας και έχει ως αποτέλεσμα να μη θέλει κανείς να ασχολείται με την πολιτική αφού η λέξη έχει καταστεί συνώνυμη της κομπίνας, της λοβιτούρας και των ύποπτων χειρισμών.
Όλα τα κινήματα που έχουν σχέση με την εθελοντική προσφορά και με τη μη κυβερνητική δράση αποφύγουν σαν το διάολο το λιβάνι κάθε ιδέα να εμπλακούν και να συνεργαστούν με τις κυβερνητικές εξουσίες. Και αυτό βέβαια είναι ένα μεγάλο πρόβλημα διότι σε μια κοινωνία οι θεσμοί συλλογικότητας που δημιουργούνται οφείλουν να συνεργάζονται με τη διακυβέρνηση για το συντονισμό της αναπτυξιακής προσπάθειας και την απόδοση ολόκληρης της κοινωνίας. Διαφορετικά και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις λειτουργούν μόνο ως αμορτισέρ για να μειώνουν τους κραδασμούς του συστήματος που δημιουργεί μεγάλη κοινωνική ανισότητα.
Επομένως, το μήνυμα και για τις τοπικές κοινωνίες εάν θέλουμε να φύγουμε από τη φάση της στασιμότητας είναι η συνεργασία των συλλογικών οργανώσεων με τους φορείς της τοπικής διακυβέρνησης.