Το απόρθητο μετερίζι των Φράγκων
Χτίστηκε από τον Φράγκο ιππότη Γοδεφρείδο Βιλεαρδουίνο, τον ένα εκ των δύο ηγεμόνων του πριγκιπάτου της Πελοποννήσου (ο δεύτερος ήταν ο Γουλιέλμος Σαμπλίτης). Μέσα σε χρόνο ρεκόρ η κορυφή του λόφου «Χελωνάτο» μεταμορφώθηκε τελείως σε ένα από τα πλέον ισχυρά οχυρά.
Δύο μόλις χρόνια από το 1221 ως το 1223 ήταν αρκετά για να στηθεί το Κάστρο το οποίο αποτελούσε το παρατηρητήριο προς το Ιόνιο αλλά και ολόκληρο τον κάμπο της Ηλείας ενώ μέσα στα τείχη του ζούσε και η πριγκηπική οικογένεια.
Στα χρόνια του Γουλιέλμου Βιλεαρδουίνου, του 3ου ιππότη της δυναστείας, το Χλεμούτσι γνώρισε τη μεγαλύτερη άνθησή του. Μέσα στα τείχη του στήθηκε το νομισματοκοπείο στο οποίο κόπηκαν τα πρώτα νομίσματα με την επιγραφή «Princeps Achaieκαι την αναπαράσταση της εκκλησίας της γαλλικής πόλης Του. Έτσι τα νομίσματα ονομάστηκαν Τορνέζια ενώ οι επόμενοι κάτοχοι του κάστρου, οι Βενετοί, το ονόμασαν «Castel Tornese».
Λίγα χρόνια πριν την πτώση της Κωνσταντινούπολης το κάστρο δόθηκε σαν προίκα στον τελευταίο αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνο Παλαιολόγο από τον πεθερό του, πατέρα της αυτοκράτειρας Θεοδώρας Κάρλο Τόκο, κόμη της Κεφαλονιάς. Εκεί ο Παλαιολόγος έστησε την έδρα του ενώ ο ίδιος έδωσε και την εντολή να καταστραφεί για να μην πέσει στα χέρια του εχθρού.
Το Χλεμούτσι ερημώθηκε για να βρουν σε αυτό καταφύγιο τα χρόνια που ακολουθούσαν οι Τούρκοι, οι Ιωαννίτες ιππότες της Μάλτας, οι Βρετανοί και πάλι οι Τούρκοι. Το κάστρο γνώρισε τεράστιες ζημιές στην Ελληνική επανάσταση του 1821 από τον Ιμπραήμ ο οποίος ανατίναξε μεγάλο μέρος του.
Ανοιχτές και αφύλακτες οι καστρόπορτές του σήμερα αφήνουν τους ανέμους να σαρώνουν ανενόχλητοι τις μνήμες του.
Αφύλακτες και οι πόρτες του βιγλίζουν τα χρυσά ηλιοβασιλέματα κατά το Ιόνιο και ούτε «Φούστες» Πειρατών, μα ούτε και κουρσάρων φόβος.
Σήμερα εύκολα μπορούμε να το διαβούμε χωρίς αρματωσιές, χωρίς να ανήκουμε στους φτερωτούς στρατιώτες του Μ. Αλεξάνδρου, μα ούτε να έχουμε θητεύσει κοντά στο Δημήτριο, τον Πολιορκητή, τον διαπρεπέστερο των Επιγόνων. Σήμερα χρειάζεται για να το κατακτήσουμε να οπλιστούμε με αποφασιστικότητα και γνώση για την ιστορία της μεγαλύτερης βίγλας του Ελλαδικού χώρου.
Μπροστά μας κατά την Ανατολή απλώνεται νωχελικός τυλιγμένος σε ομίχλη, ο εκλεκτός της θεάς Δήμητρας Ηλειακός Κάμπος, που τελειώνει στην αχνή γραμμή του Ερυμάνθου. Στα Ν.Δ. ξαπλώνεται γαλήνια το νησί του Εθνικού μας ποιητή, ενώ κατά τη Δύση διαγράφεται η σκληρή σιλουέτα της Κεφαλονιάς να χαριεντίζεται με τα νερά του Ιονίου.
Από τα βόρεια ίσως, αν αφουγκραστούμε, να ακούσουμε αχνά τα κανόνια των «Ελεύθερων Πολιορκημένων».
