ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το παρόν βιβλίο «Λαογραφικές σελίδες» του Νώντα Περ. Σακελλαρόπουλου είναι
ένα βιβλίο επικεντρωμένο στις εμφανίσεις του λαϊκού πολιτισμού κυρίως της επαρχίας
Καλαβρύτων, απ’ όπου καταγόταν ο συγγραφέας. Αυτό σημαίνει ότι στα περιεχόμενα
των περιεχομένων στοιχείων του υλικού, του πνευματικού και του κοινωνικού βίου
των κατοίκων της περιοχής, που συγκρίνονται στον λαϊκό και όχι στον λεγόμενο
ανώτερο πολιτισμό, λόγω του παραδοσιακού, αυθόρμητου, ομαδικού και ενεργού
χαρακτήρα τους, της σύνδεσής τους με μια μυθική αντίληψη του κόσμου, της
επανάληψης και της αναδημιουργίας τους.
Στα πρώτα κεφάλαια, που έχουν εισαγωγικό χαρακτήρα, αποτυπώνονται οι απόψεις
του συγγραφέα για την επιστήμη της λαογραφίας και τη σημασία της, καθώς και για
τη σχέση της με την παράδοση και τον τουρισμό.
Το κύριο μέρος του βιβλίου ξεκινά με την καταγραφή των εθίμων, των συνηθειών και
των τελετών που σχετίζονται με τους τρεις θεμελιώδεις σταθμούς της ανθρώπινης
ζωής, δηλαδή την γέννηση, τον γάμο και τον θάνατο.
Στη συνέχεια με αφετηρία την γιορτή των Χριστουγέννων διατρέχεται,
ακολουθώντας το ημερολόγιο, ολόκληρο το έτος με τις σπουδαιότερες θρησκευτικές
γιορτές (Χριστούγεννα – Πρωτοχρονιά – Θεοφάνια – Αποκριές) και τις
σημαντικότερες γεωργικές εργασίες (θερισμός, αλώνισμα, τρύγος, φλούδος,
ξυλοκοπή), για τις οποίες δίνονται αξιόλογες λεπτομέρειες που θα ξυπνήσουν
αναμνήσεις στους παλαιότερους και θα εγείρουν το ενδιαφέρον των νεοτέρων.
Ακολουθεί μια εκτενής και εμπεριστατωμένη περιγραφή των τεσσάρων βασικών
εμποροζωοπανηγύρεων που διεξάγονταν στην επαρχία Καλαβρύτων και
αποτελούσαν σημεία αναφοράς για την οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου,
αλλά και για την επικοινωνία του με την υπόλοιπη Πελοπόννησο και την υπόλοιπη
χώρα.
Στα επόμενα κεφάλαια εξετάζονται συνοπτικά – πλην περιεκτικά – κάποια άλλα
μεμονωμένα θέματα, όπως τα χάνια, οι αγωγιάτες και παρουσιάζονται δύο
σημαντικές τοποθεσίες της ευρύτερης περιοχής, ο ορεινός όγκος του Αϊ – Λια στο
Βερσίτσι, γενέθλιο τόπο του συγγραφέα, και ο πλάτανος της Παυσανίας στην Ψωφίδα.
Η κατάταξη του βιβλίου εστιάζεται στο δημοτικό τραγούδι ως κορυφαίο στοιχείο της
ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και στον πρωταγωνιστικό ρόλο που
διαδραματίζουν σε αυτόν τρεις εκπρόσωποι του βασιλείου των πτηνών, το αηδόνι, η
πέρδικα και ο αετός.
Η συγκεντρωτική έκδοση του λαογραφικού αυτού υλικού, που είχε δημοσιοποιηθεί
τμηματικά στον τοπικό τύπο της Πάτρας όσο ο συγγραφέας ήταν εν ζωή,
υπαγορεύτηκε από ένα πλέγμα λόγων.
Κατ’ αρχήν θεωρήθηκε ως ελάχιστος φόρος τιμής και αναγνώρισης στην
προσωπικότητα και το έργο του Νώντα Περ. Σακλελαρόπουλου, που διακρινόταν
για την αγάπη του για τον τόπο καταγωγής του και για το πάθος του για την
ευδοκίμησή του μέσω της ανάδειξης του λαογραφικού και ιστορικού του πλούτου.
Επιπλέον ένα τέτοιο υλικό πιστεύεται από τους εμπνευστές της έκδοσης αυτής
μπορεί να ταράξει τα λιμνάζοντα σχεδόν πολιτιστικά ύδατα της περιοχής,
προκαλώντας την ευαισθητοποίηση και το ενδιαφέρον όχι μόνο των καταγομένων
από την επαρχία Καλαβρύτων, αλλά και όλων των Ελλήνων και ξένων που
γοητεύονται από τον πλούτο και την ποικιλία της ελληνικής παράδοσης.
Μάλιστα το βιβλίο αυτό μπορεί να λειτουργήσει παρωθητικά και για μια πιο
εκτεταμένη συγκέντρωση λαογραφικών στοιχείων της ευρύτερης περιοχής και για
ανάλογες μελλοντικές εκδόσεις.
Επιπρόσθετα η παρούσα έκδοση συνδυαζόμενη με την ίδρυση ενός λαογραφικού
μουσείου μπορεί να συμβάλει στην ανάδειξη του λαογραφικού πολιτισμού της
περιοχής, ο οποίος παράλληλα με τα υπόλοιπα συγκριτικά της πλεονεκτήματα
(φυσικό περιβάλλον, αρχαιολογικοί χώροι, υστεροβυζαντινά μνημεία κ.λπ.) θα
αυξήσει την τουριστική κίνηση και επισκεψιμότητά της.
Η κυρίαρχη γνώμη πάντως που δημιουργείται στους ακόλουθους
σελίδων είναι αυτή της χωρο-χρονομηχανής. Η γραφή του Νώντα Περ.
Σακελλαρόπουλου τον μεταφέρει στον πρώτο μισό του 20 ου αιώνα ή και στα τέλη του
19 ου σε μια ορεινή και μειονεκτική περιοχή της κεντρικής Πελοποννήσου και στις
σκληρές συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων.
Σε αυτές τις δυσκολίες όμως οι άνθρωποι εκείνων των καιρών είχαν να αντιτάξουν
την αυθορμησία, το γνήσιο συναίσθημά τους, την επινοητικότητα, την
δημιουργικότητα, το συλλογικό πνεύμα, τη θρησκευτική ευλάβεια, την αγάπη για
τον τόπο τους και την αφοσίωσή τους σε ό,τι τους είχε κληροδοτηθεί από τους
προγενέστερους. Ίσως αυτό να είναι και το μήνυμα που μέσω αυτών των σελίδων θα
‘θελαν μας μεταλαμπαδεύσουν: όχι μια άγονη προγονολατρία και μια
αρτηριοσκληρωτική οπισθοδρόμηση, αλλά μια συνειδητή και βαθιά βίωση της
παράδοσης και των αξιών που συνεπάγεται ως ερείσματος και εφαλτηρίου
ταυτόχρονα για μια πιο ουσιαστική και αποδοτική βίωση του σήμερα.
