– Περιγραφή προϊόντων και Υπηρεσιών

Ο θρησκευτικός τουρισμός ή τουρισμός της θρησκευτικής κληρονομιάς
αποτελεί ένα αναπόσπαστο τμήμα του διεθνούς τουρισμού. Συγκεκριμένα,
είναι μια αναδυόμενη μορφή τουρισμού που αποβλέπει στην ποιότητα
και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτό το είδος τουρισμού δίνει έμφαση στη
διατήρηση, την αναβίωση και την αξιοποίηση των πολιτιστικών και εν γένει
θρησκευτικών πόρων για τη δημιουργία τουριστικών ροών.
Ο θρησκευτικός τουρισμός μπορεί να λειτουργήσει επιβοηθητικά στην
ανάπτυξη μειονεκτικών περιοχών της Ελλάδας, δεδομένου ότι
αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, γεγονός που
τον καθιστά μια ενδιαφέρουσα μορφή εναλλακτικού τουρισμού, με
ειδική συμβολή στην ανάπτυξη των μειονεκτικών και λιγότερο
αναπτυγμένων περιοχών της χώρας. Επειδή συνδέεται με τις επισκέψεις σε
μνημεία ή χώρους θρησκευτικής σημασίας, αποτελεί μια περιφερειακή
οικονομική, με δεδομένη τη χωρική διασπορά των εν λόγω
μνημείων.

Υπάρχουν μορφές του εναλλακτικού τουρισμού οι οποίες μπορούν να είναι
συνδυαστούν με τον θρησκευτικό τουρισμό, όπως ο πολιτιστικός τουρισμός,
ο αγροτουρισμός, ο εκπαιδευτικός τουρισμός, ο επιστημονικός τουρισμός, ο
ορεινός και χειμερινός τουρισμός και ο περιηγητικός τουρισμός. Ο
συνδυασμοί αυτός θα βοηθήσει τα βασικά κίνητρα που συγκροτούν τη
ζήτηση για τον εναλλακτικό τουρισμό και θα δημιουργήσει προϋποθέσεις
αύξηση των τουριστικών ροών προς μειονεκτικές και ορεινές περιοχές που
διαθέτουν τους ανάλογους πόρους.
Ο θρησκευτικός τουρισμός μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη των
λιγότερο αναπτυγμένων περιοχών, ενισχύοντας υποβαθμισμένους ή
“εγκαταλειμμένους” παραγωγικούς κλάδους της τοπικής οικονομίας. Αυτό
μπορεί να ολοκληρωθεί με λειτουργική σύνδεση και ικανή της
τουριστικής ζήτησης με την τοπική παραγωγή, τη βελτίωση των
υπαρχουσών ή την κατασκευή νέων υποδομών για την ανάδειξη και
υποβοήθηση της λειτουργίας των αξιοθέατων θρησκευτικών και
πολιτιστικών μνημείων. Ακόμη, με την επιλεκτική ενίσχυση παραγωγικών
διαδικασιών και τεχνικών άλλων κλάδων με άμεση ή έμμεση σχέση με το
θρησκευτικός τουρισμός (γεωργία, βιοτεχνία, οικοτεχνία, ξυλογλυπτική κ.ά.),
την προβολή και ανάδειξη των προορισμών.
Η μικρή κλίμακα των απαιτήσεων και η μεγάλη σημασία που αποδίδεται στα
περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά του τουριστικού προορισμού, καθιστούν το
θρησκευτικό τουρισμό, αλλά και τις άλλες εναλλακτικές μορφές
τουρισμού, κατάλληλες για περιοχές με μικρό δημόσιο κεφάλαιο και
περιορισμένες σε ανθρώπινο κεφάλαιο. Η συνεισφορά του θρησκευτικού
τουρισμού στην αύξηση της τοπικής -κυρίως γυναικείας – απασχόλησης και
την ενίσχυση κλάδων που σχετίζονται με την παραδοσιακή τέχνη, τη
φιλοξενία, την οικοτεχνία κλπ., οι οποίοι εμφανίζουν υψηλούς τοπικούς
πολλαπλασιαστές, μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Βέβαια, σε πολλές περιπτώσεις τα παραπάνω ενέχουν τον κίνδυνο της
οικονομικής καθήλωσης σε έναν φαύλο κύκλο εργασίας και
δραστηριοποίησης χαμηλής προστιθέμενης αξίας και εξωτερικής εξάρτησης,
εφόσον η τοπική οικονομία δε δείξει προσαρμοστικότητα και ικανότητα
αξιοποίησης των παρεχόμενων ευκαιριών.
Ένα άλλο βασικό θέμα που θα πρέπει να απασχολήσει τους αρμόδιους
οι φορείς είναι οι δυνατότητες για την αύξηση του χρόνου παραμονής κάθε
τουρίστα στις περιοχές υποδοχής πέραν της μιας ημέρας, που συνήθως
ισχύει σήμερα στις περισσότερες περιπτώσεις.
Αυτό προϋποθέτει την κατασκευή απαραίτητων υποδομών στις περιοχές
υποδοχής για να ευνοηθεί η πολυήμερη παραμονή κάθε τουρίστα στο
θρησκευτικό χώρο. Η επέκταση του χρόνου παραμονής των τουριστών θα
ενισχύεται με τη συνεργασία του θρησκευτικού τουρισμού με άλλες μορφές
τουρισμού (τουρισμός διακοπές, πολιτιστικός τουρισμός κ.λπ.), με τον
εμπλουτισμός του καθημερινού προγράμματος κάθε τουρίστα και αύξηση
της συνολικής τουριστικής ελκυστικότητας κάθε περιοχής.
Γενικότερα, θα μπορούσε να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο τουριστικής
πολιτική που θα βοηθούσε στη διαχείριση του τουρισμού σε περιοχές με
αξιοσημείωτα θρησκευτικά μνημεία. Αυτό το πλαίσιο μπορεί να
περιλαμβάνει:
1. Τη φιλοξενία των επισκεπτών σε παραδοσιακούς ξενώνες.
2. Τη διατήρηση και διαχείριση της ορθόδοξης παράδοσης και της
εκκλησιαστικής κληρονομιάς από τους εμπλεκομένους.
3. Την ενθάρρυνση των επιχειρήσεων να προβάλλουν και να
διαχειρίζονται τον θρησκευτικό τουρισμό με τρόπο που να σέβεται
και να προάγει τον πολιτισμό.
4. Τη διατύπωση προγραμμάτων που θα συνδέονται με την προβολή
και την ερμηνεία των τόπων με θρησκευτικά μνημεία και
δραστηριότητες.
5. Την ανάληψη πρωτοβουλιών για την ανάπτυξη του θρησκευτικού
τουρισμού σε τοπικό επίπεδο, όπως με την κατασκευή ιστοσελίδας
και την αξιοποίηση των social media, την παραγωγή ψηφιακού
οπτικοακουστικού υλικού.
6. Τη διοργάνωση συνεδρίων θεολογικού περιεχομένου κοντά στους
εκκλησιαστικούς και μοναστικούς χώρους.
7. Τη δημιουργία εμπλουτισμένων θρησκευτικών πακέτων τα οποία να
εμπορεύονται τα ταξιδιωτικά γραφεία.
8. Τον προγραμματισμό ειδικών ενημερωτικών εκπομπών σε
τηλεοπτικούς σταθμούς σε Ελλάδα και εξωτερικό.
9. Τη δυνατότητα για ξεναγήσεις ιστορικού και θρησκευτικού
περιεχόμενο σε μοναστήρια και εκκλησίες.
10. Τη δημιουργία μονοπατιών που βρίσκονται σε περιοχές εξαιρετικές
φυσικής ομορφιάς και συνδέουν θρησκευτικά μνημεία.
11. Τη δημιουργία μουσείου σε μοναστήρια, όπως θρησκευτικό και
λαογραφικό.
12. Τη δημιουργία ξενόγλωσσων προγραμμάτων εκμάθησης της
πολιτιστικής – θρησκευτικής κληρονομιάς σε ιστορικο-θρησκευτικούς
χώρους.
 Καινοτόμα στοιχεία σε σχέση με ανταγωνιστικές υπηρεσίες και
προορισμούς
 Ανάδειξη όλων των φυσικών, παραγωγικών και πολιτικών
διαθέσιμων προϊόντων της περιοχής ως κοινό προϊόν εναλλακτικού τουρισμού.
 Αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας και διαχείριση ψηφιακού
περιεχόμενο.
 Καινοτόμες επιχειρηματικές στρατηγικές.
 Οργάνωση και λειτουργία ενός τυπικού ή άτυπου συνεργασιακού
σχήματος με τη συμμετοχή ιδιωτών, τουριστικών οργανισμών,
συλλογικών φορέων, τοπικών διοικητικών αρχών, με στόχο την
ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών & δράσεων που
αποσκοπούν στην αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος σε τοπικό
επίπεδο.
 Συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τις Οργανώσεις της
Κοινωνίας Πολιτών και το αρμόδιο Υπουργείο για την ανάπτυξη της
Κοινωνικά Υποστηριζόμενης Γεωργίας και του Αγροτουρισμού.
 Συνεργασιακές στρατηγικές προώθησης και προβολής των κοινών
τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών προς επιχειρηματικούς
συνεργάτες (π.χ. Tour Operators κλπ.) και τελικούς
 Αναγνώριση, υλοποίηση, ανάδειξη και προώθηση νέων προϊόντων
θεματικού τουρισμού (π.χ. οικοτουριστικά προϊόντα και υπηρεσίες
που απευθύνονται σε συγκεκριμένες ομάδες τουριστών κ.λπ.)

-Μελλοντικά Προϊόντα και Υπηρεσίες

Το κλασικό μοντέλο ανάπτυξης των τουριστικών περιοχών, που υπαγόρευε
το σχεδιασμό πολιτικής σε εθνικό επίπεδο, υιοθετώντας μια «από πάνω
προς τα κάτω” προσέγγιση, θεωρείται πλέον αναποτελεσματικό για τους
σκοπό τη βιωσιμότητα της περιοχής παρέμβασης. Αντίθετα, προκύπτει η
ανάγκη υιοθέτησης μιας προσέγγισης «από κάτω προς τα πάνω».
Η ευρύτερη περιοχή του Δήμου Καλαβρύτων αποτελεί την κυρίαρχη βάση
προκειμένου αφενός να γίνουν κατανοητές οι οποίες επιφέρει
η τουριστική ανάπτυξη και αφετέρου δε να γίνει ο στρατηγικός σχεδιασμός
των απαραίτητων διαδικασιών και εργαλείων διαχείρισης.
Η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη δεν μπορεί να περιορίζεται στις
δράσεις και πολιτικές του δημόσιου τομέα. Ίσα – ίσα απαιτεί τη συνέργεια
μιας πλειάδας παραγόντων και συμβαλλόμενων συμμετεχόντων ομάδων
που έχουν αρμοδιότητα, ευθύνη και ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την περιοχή
παρέμβασης.
Οι συμβαλλόμενες ομάδες είναι:
 Οι οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών,
 Η Τοπική Αυτοδιοίκηση,
 Οι τουριστικές επιχειρήσεις,
 Η τοπική κοινωνία,
 Οι επισκέπτες αυτού του οικοτουριστικού προορισμού.
Κάθε μια από αυτές τις ομάδες έχει διαφορετικούς και ως έναν βαθμό
αντικρουόμενους στόχους και τρόπους δράσης, που πηγάζουν από την
οπτική με την οποία προσεγγίζουν τη σύνθεση και την ανάπτυξη του κοινού
τουριστικού προϊόντος κοινωνικής εμπειρίας. Γι’ αυτό και κρίνεται
επιτακτική η ανάγκη σύμπραξης και διαμόρφωσης ευέλικτων σχημάτων
συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων ομάδων για χάραξη κοινής
στρατηγικής τουριστικής ανάπτυξης στην περιοχή παρέμβασης.