Το Αγρίδι είναι ένα όµορφο χωριό στην ανατολική κοιλάδα του ∆ήµου Αροανίας. Απέχει 16 χλµ. από την έδρα του ∆ήµου, την Ψωφίδα και βρίσκεται πάνω στον οδικό άξονα Τριποτάµων – Καλαβρύτων. Στο µέρος αυτό πηγάζουν δύο από τα µεγαλύτερα κεφαλόβρυσα, τα οποία σχηµατίζουν τον παραπόταµο Αροάνιο του Ερυµάνθου και από εκεί αρχίζει ν’απλώνεται η σηµαντική για την περιοχή, κοιλάδα της Σέλιτσας. Η ιστορική εξέλιξη του χωριού σίγουρα ορίζεται από τις άφθονες πηγές που ποτίζουν τον κάµπο του χωριού και άλλοτε τροφοδοτούσαν τους 12 νερόµυλους, οι οποίοι έδιναν ζωή στην περιοχή. Σήµερα, αυτός ο υδάτινος πλούτος περιµένει την αξιοποίηση του για σύγχρονες αποδοτικές καλλιέργειες, αλλά και
την ανάπτυξη του αγροτοτουρισµού.
Μια σύντοµη ιστορική αναδροµή θα µας επιτρέψει να γνωρίσουµε καλύτερα τον τόπο και τους ανθρώπους της περιοχής, αλλά και να δούµε το µέλλον που έχει το χωριό στα πλαίσια του νέου Καποδιστριακού ∆ήµου.
Τα πρώτα σηµεία ζωής της περιοχής που ονοµάζουµε “Αγρίδι” άρχισαν να διαφαίνονται τα πρώτα χριστιανικά χρόνια. Για πρώτη φορά το Αγρίδι Αροανίας, στη θέση που βρίσκεται σήµερα (και όχι στο Παλιοχώ- ρι), αναφέρεται σ’έγγραφο του 1719 µ.Χ. Η παρουσία του Αγριδίου, σαν σχηµατισµένου και ονοµατισµένου χωριού, γύρω στο 1700 µε 1750 µ.Χ. βεβαιώνεται και από τον πίνακα µε τα τέσσερα Σέµτια (διαµερίσµατα) της Καζάς (επαρχίας) Καλαβρύτων, κατά την Τουρκική διοικητική ορολογία. Όσον αφορά την ετυµολογία του ονόµατος του χωριού, δεν παρουσιάζει ι- διαίτερη δυσκολία. Προέρχεται από τη λέξη αγρίδιον, που σηµαίνει µικρός αγρός. Αυτός ο µικρός αγρός αρχίζει από τους Μύλους και φθάνει έως την περιοχή που σήµερα ονοµάζεται Λόγγος.

Η πρώτη οµαδική οίκιση του Αγριδίου θα πρέπει να αναζητηθεί στα 1600 µ.Χ. Τα χωριά Σκούπι, Μάζι, Κλείτορας, Μοστίτσι, Φίλια, Κόκκοβα, Συρµπάνι, Βεσίνι, ήσαν ήδη σχηµατισµένα λίγο µετά το 1500 µ. Χ. Αυτοί οι υπολογισµοί δεν βασίζονται σε αποδείξεις, παρά µόνο σε κάποιες ενδείξεις. Ο Γεώργιος Παπανδρέου στο βιβλίο του “Ιστορία των Καλαβρύτων” γράφει τα ακόλουθα για το άλλο Αγρίδι της Νωνάκριδος: “Το δε χωρίον Αγρίδι κείται κατά Περιστέραν και δεξιά του Κράθιδος και µια και ηµί- σεια ώραν από της Αγ. Βαρβάρας, το χωρίον υπήρχε το 1640 µ.Χ.” Εδώ πρέπει να σηµειωθεί ότι το Αγρίδι Νωνάκριδος χτίστηκε από µετανάστες του Αγριδίου Αροανίας. ∆εν γνωρίζουµε το χρόνο αλλά ούτε και τους λόγους για τους οποίους αναγκάστηκαν να µετακινηθούν εκεί. Αυτό που έχει ση- µασία είναι ότι και τα δύο χωριά γιορτάζουν και πανηγυρίζουν την ίδια µέρα, στις 31 Αυγούστου, αφού οι εκκλησίες τους είναι αφιερωµένες στην Κατάθεση της Τιµίας Ζώνης της Θεοτόκου.
Οι κάτοικοι της περιοχής ήταν πρόσφυγες Ηπειρώτες, οι οποίοι βρήκαν κατάλληλη τη γύρω από το σηµερινό χωριό περιοχή και στη συνέχεια ενσωµατώθηκαν µε τους διάσπαρτους γηγενείς κτηνοτρόφους συγκροτώντας το πρώτο χωριό. Σ’αυτούς, πιθανώς να προστέθηκαν αργότερα και βοσκοί της Μονής Αγίων Θεοδώρων, η οποία είχε καταστραφεί από τους Τούρκους. Ένας από τους πρώτους οικιστές του Αγριδίου λέγεται ότι ήταν πρόσφυγας από το Λούκοβο, ένα µικρό χωριό έξω από τους Αγίους Σαράντα. Στους πρώτους οικιστές και κατοίκους του Αγριδίου Αροανίας άρχισαν αργότερα να προστίθενται και κάτοικοι από τη γειτονική Ρούµελη. Την περίοδο της Φραγκοκρατίας, το χωριό φαίνεται να υπήρξε τόπος κατοικίας Φράγκων, ιδιαίτερα κοντά στην περιοχή “Ρούµελη” (µια µικρή ποιµενική περιοχή κάπου δυτικά του Αγριδίου, χτισµένο κατά τους Βυζα- ντινούς χρόνους). Στην κορυφή απόκρηµνου λόφου βρίσκεται το Φραγκικό Κάστρο της Ρούµελης Αγριδίου, ένα από τα δεκαέξι της Βαρονίας των Καλαβρύτων, όπως αναφέρει ο Γ. Παπανδρέου.
Απέναντι από το Αγρίδι, ένας µικρός συνοικισµός, το Αγριδάκι ή Περαγρίδι πρωτοκατοικήθηκε κι αυτό πριν από την Επανάσταση, από α- ποίκους του χωριού Ψάρι Ηλείας.Το Αγρίδι έλαβε µέρος στην επανάσταση του 1821 µε δύο κυρίως παιδιά του, τον Γεωργάκη ή Καραγεωργάκη Μπαµπίλη και τον ∆ηµήτριο Ροδιάδη. Από το αρχείο του ταµείου της Φιλικής Εταιρείας του Παναγιώτη Σέκερη, µαθαίνουµε πως ο ∆ηµήτριος Ροδιάδης µυήθηκε στην Εταιρεία τo 1818. Ο Κανέλλος ∆εληγιάννης γράφει για τις δραµατικές στιγµές που πέρασαν όλα τα χωριά της περιοχής από την επι- δροµή του Ιµπραήµ Πασά. Για να γλιτώσουν τη σφαγή και την ατίµωση από την επιδροµή του Ιµπραήµ Πασά, οι κάτοικοι κατέφυγαν στα γύρω βουνά. Σε µια απ’αυτές τις περιπλανήσεις τους, οι Αγριδιώτες λέγεται ότι βρήκαν µέσα σε νάκα, κρεµασµένη στα κλωνάρια αχλαδιάς, το µωρό µιας Ελληνοπούλας που είχε φέρει στη ζωή παρά τη θέληση της, µετά το βιασµό της από Τούρκο. Το περιµάζεψαν και το µεγάλωσαν δίνοντάς του το όνοµα “Αχλάδας”. Γύρω από τον “Τουρκόσπορο” Αχλάδα η παράδοση αναφέρει πολλά. Έτσι, όταν το 1862 εκθρονίστηκε ο Όθωνας, ο Αχλάδας φώναξε δηµόσια: “Πάει στο διάβολο κι αυτός. Τούρκικο ήταν και Τούρκικο
θα µείνει”. Τα λόγια του αυτά εξόργισαν τους κατοίκους του Αγριδίου, και τον χτύπησαν.
Επίσης, η παράδοση του χωριού µιλάει και για την φιλοξενία του Επισκόπου Παλαιών Πατρών Γερµανού, µετά τη σύλληψη του από το Σο- πωτινό Νικολέτο Σοφιανόπουλο, στο τέλος περίπου του Γενάρη του 1825, αν και δεν ξέρουµε κατά πόσο είναι αληθινή αυτή η µαρτυρία. Ο Παλαιών Πατρών Γερµανός πρέπει να είχε φιλοξενηθεί στο χωριό, γύρω στο Μάιο του 1819. Ίσως να υπήρχαν και δεσµά συγγένειας του Επισκόπου µε κά- ποια οικογένεια του Αγριδίου
Το Αγρίδι γενικά είχε και έχει στενές σχέσεις µε τα γύρω απ’αυτό χωριά, όπως το Σοπωτό (Αροανία), αλλά και µε την Ιερά Μονή Αγίων Θεοδώρων. Επιγραφή σε πέτρινη πλάκα στην Εκκλησία του µοναστηριού µας πληροφορεί πως “άρχισεν η ανακαίνησίς του” το 1724 µ.Χ., από τον Αγριδιώτη µοναχό της Φανερωµένης Σοπωτού, οσιότατον Συµεών.
Αυτό που µπορεί κανείς σήµερα να θαυµάσει στο Αγρίδι, εκτός από τις πηγές και τα ερείπια, είναι η εκκλησία της Παναγιάς της ∆εξιοκρατούσας. Η ανεύρεση της θείας εικόνας από ποιµενίδα του Αγριδίου χρονολογείται περίπου στο 1700 µ.Χ. Το χειροποίητο κουβούκλιο της εικόνας, µε τον Κύριο, τους τέσσερις Ευαγγελιστές και τους δώδεκα Αποστόλους φέρει η παράδοση να το έφτιαξε ο Ιωάννης Καλαµογδάρτης στην Κωνσταντινούπολη. Πάνω στο χρυσό περίβληµα της εικόνας αναγράφονται ακόµη, τα ονόµατα των Επιτρόπων, που το 1819 µε δωρεές και εράνους ντύ- σανε στα χρυσά την Παναγία.
Η εικόνα µετά την ανεύρεσή της, τοποθετήθηκε στην τότε Εκκλη- σία του χωριού, τον Αγ. ∆ηµήτριο. Η σηµερινή εκκλησία, η αφιερωµένη στην Παναγία, κτίσθηκε κοντά σ, αυτήν του Αγ. ∆ηµητρίου, µετά την απελευθέρωση. Είναι ρυθµού καθαρά βυζαντινού, ξεκίνησε το 1834 µε εισφορές και προσωπική εργασία των κατοίκων και αποπερατώθηκε γύρω στο 1850. Οι κάτοικοι του χωριού τιµούν την Παναγία µε πανήγυρη κάθε χρόνο στις 31 Αυγούστου. Η φιλοξενία των κατοίκων του χωριού, τα καθαρά νερά των πηγών του, τα ερείπια και η εορταστική ατµόσφαιρα της καλοκαιρινής περιόδου δύνανται να προσελκύσουν και να τέρψουν τους επισκέπτες της ευρύτερης περιοχής.

ΠΗΓΕΣ
› Λούκου Λάµπη, Αγρίδι-Αγρίδιον στην πορεία του χρόνο.

Απόσπασμα από το βιβλίο “τα χωριά νοτίως του Ερυμάνθου” του Βασίλη Τακτικού