Το τοπωνύµιο, αν και διαφοροποιηµένο από το αρχικό, θα

µπορούσε να συνδεθεί µε τον απόηχο των σλαβικών εποικισµών του 7ου
αι.αφού η λέξη “λόγγος” προέρχεται από την αρχαία σλαβική (longu), η
οποία όμως συναντάται και στα αλβανικά με τον τύπο (logga). Παρ’όλα
αυτά όµως θα πρέπει µάλλον να θεωρηθεί δευτερογενής σχηµατισµός
µια και η συγκεκριµένη λέξη φαίνεται να υιοθετήθηκε αρκετά νωρίς
από την ελληνική. Στην αρχική του µορφή το τοπωνύµιο συναντάται
σαν “Παλιολογγοί” (Βενετικά αρχεία 1698 κ.λπ.). Με τη σηµερινή του
µορφή το συναντάµε για πρώτη φορά στα 1815 στους καταλόγους του
Γάλλου Περιηγητή και Προξένου στην Πάτρα Πουκεβίλ.
Εκείνο όµως που προκύπτει εµφανέστατα, είναι ότι το αρχικό τοπωνύµιο
προκύπτει από την χλωρίδα του χώρου έτσι ώστε να µπορέσουν
να επιβιώσουν οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής και δείχνει τις µεγάλες εκχερσώσεις
εδαφών που πραγµατοποιήθηκαν για να γίνει ο τόπος καλλιεργήσιµος,
αφού η περιοχή περικλείεται από λογγώδεις εκτάσεις.

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΟΙΚΙΣΤΕΣ – ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΟΙ ΕΞΕΛΙΞΗ

Ο φωτισµός για τις ρίζες των πρώτων οικιστών της περιοχής είναι
δύσκολος για δυο κυρίως λόγους. Ο πρώτος είναι η σπανιότητα των ιστορικών
πηγών και ο δεύτερος η απουσία συλλογικής µνήµης των
κατοίκων. Πέραν των δυσκολιών αυτών, µια προσεκτικότερη µελέτη
και ανάλυση των δεδοµένων µπορεί να προσφέρει ένα σχήµα
κατανόησης των ιστορικών καταβολών του πληθυσµού. Αυτό
προϋποθέτει µια βαθύτερη γνώση της γενικότερης ιστορίας της
Πελοποννήσου παράλληλα µε µια σύνθεση πολλών κοινωνιολογικών,
γλωσσολογικών και λαογραφικών στοιχείων. Πάντως, γνωρίζουµε ότι η
περιοχή υπαγόταν στην επικράτεια της αρχαίας Ψωφίδας και ότι τα
ανατολικά και τα νότια όρια των Παραλλογών αποτελούσαν το σύνορο
ανάµεσα στις πόλεις Ψωφίδα και Θέλπουσα. Κάπου εκεί θα πρέπει να
αναζητηθεί και η αρχαία στήλη µε τους όρους των Ψωφιδαίων προς τους
Θελπουσίους που συνάντησε στην πορεία του ο περιηγητής Παυσανίας.

Είναι επίσης βεβαιωµένο ότι ένα µεγάλο τµήµα του ιερού δάσους των
αρχαίων Ψωφιδαίων, του Αφροδίσου ∆ρυµού, βρισκόταν µέσα στα
όρια της Κοινότητας. Υπολείµµατα αυτού του δάσους σώζονται ως τις
µέρες µας παρά την τεράστια υλοτοµία που έγινε σε περασµένους
χρό- νους. Αξίζει εδώ να αναφερθεί η αναγκαιότητα για αρχαιολογική
έρευνα στη θέση Παλαιόκαστρο – µεταξύ Παραλογγών και Τριποτάµων –
η οποία θα ήταν δυνατό να αποφέρει κάποια στοιχεία για την ιστορική
πορεία της περιοχής. Οι Παραλογγοί αναφέρονται στη µεγάλη
απογραφή Grimani που έγινε από τους Ενετούς το έτος 1700 με 19
οικογένειες και 75 κατοίκους. Σ’αυτή την απογραφή αναφέρεται και ο
οικισµός Πέτα µε 6 οικογένειες και 31 κατοίκους. Από κει και πέρα
παρακολουθούµε την πληθυσµιακή εξέλιξη των Παραλλογών µε
αποκορύφωµα την απογραφή του 1897 που το χωριό φτάνει να έχει 603
κατοίκους. Σύµφωνα µε την απογραφή του 1991 αριθµεί 208
κατοίκους.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ

Στα πλαίσια της διοικητικής διαίρεσης της Πελοποννήσου, στην περίοδο
της πρώτης Τουρκοκρατίας, οι περιοχές των Παραλογγών και του Πέτα εντάσσονται
στον Καζά της Καρύταινας. Παρόµοια είναι και η διοικητική
διαίρεση στα χρόνια της Βενετοκρατίας, οπότε ο Καζάς µετονοµάζεται σε
Territorio (επαρχία) με την ιδιομορφία όμως της ένταξης των χωριών Πέτας
και Βιδιάκι, που βρίσκονται αριστερά του Ερυμάνθου, στο Territorio
της Γαστούνης. Με την διοικητική υποδιαίρεση του 1835 που έγινε µετά
την απελευθέρωση του ελληνικού κράτους από τους Τούρκους µετά την απελευθέρωση
του 1821, οι Παραλογγοί εντάσσονται στο ∆ήµο Παϊών ή
Βεληµαχίας µε έδρα το Βεληµάχι. Στον ίδιο ∆ήµο εντάσσονται και οι
κοινότητες Πέτα, Καρδαριτσίου, Βουτσίου, Μοναστηρακίου και
Βιδιακίου. Στο πρώτο ∆ηµοτικό Συµβούλιο σαν πάρεδρος ορίζεται ο
Παραλογγίτης Πανάγος Τσουκαλάς, ο οποίος κατά τα προηγούµενα
χρόνια είχε διατελέσει δηµογέροντας των Παραλογγών. Το 1840 γίνεται
συγχώνευση των ∆ήµων Παϊων και Κοντοβαζαίνης στο νέο ∆ήµο
Ελευσίνας. Το 1912 καταργούνται οι ∆ήµοι και δηµιουργείται η
Κοινότητα Παραλογγών στην οποία εντάσσεται και ο οικισµός Πέτα.
Τέλος µε τον πρόσφατο Νόµο “Καποδίστρια” περί συνενώσεως
των Κοινοτήτων σε ∆ήµους ,οι Παραλογγοί εντάσσονται στο ∆ήµο Κοντο-
βαζαίνης µαζί µε τα χωριά Βάχλια, Βεληµάχι, Βούτσιον, Βιδιάκι,
∆ήµητρα, Καρδαρίτσι, Κοντοβάζαινα, Μοναστηράκι και τους
οικισµούς Πέτα και Πελεκίου, µε έδρα την Κοντοβάζαινα.

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ

Στο τµήµα χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης υπάρχει µεγάλος αριθµός αγωνιστών Παραλογγιτών
που ζητούν αναγνώριση των υπηρεσιών τους. Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής:
Σουλιµιώτης Θεοδωράκης (Υπολοχαγός και αξιωµατικός 6ης τάξης)
Σπηλιόπουλος Στέλιος (Υπολοχαγός)
Σπηλιόπουλος Ιωάννης (Στρατιώτης)
Σταυρόπουλος Πάνος (Στρατιώτης)
Τσουκαλάς Γεώργιος (Υπαξ/κός)
Τσουκαλάς Θεόδωρος (Στρατιώτης)
Τσουκαλάς Πανάγος (Υπαξ/κός)
Βέβαια υπάρχουν και άλλα στοιχεία που αποδεικνύουν τη µαζική
συµµετοχή των Παραλογγιτών στον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1821.

Παραδοσιακά κτίσµατα
Το παλαιότερο δηµόσιο κτίσµα του χωριού είναι η κοινοτική βρύση,
200 µέτρα έξω απ’το χωριό που σύµφωνα µε χαραγµένη επιγραφή
φτιάχτηκε το 1877. Το παραδοσιακό γεφύρι του Ερυµάνθου,
σύµφωνα µε µια αναφορά του Γεωργίου Παπανδρέου, ιστορικού της
περιοχής µας, χτλιστηκε το 1885. Σύµφωνα µε άλλες µαρτυρίες,την
ανέγερσή του ανέλα- βαν οι αδελφοί Πουρνάρα από το Μοναστηράκι
µαζί µε Ιταλούς τεχνίτες. Οι αδελφοί Πουρνάρα φέρονται να έχουν
φτιάξει πολλά σπίτια Παραλογγιτών, ανάµεσα στα οποία είναι και η
εκκλησία της Τίµιας Ζώνης το 1910, σε παρακείµενο χώρο από την
παλαιά η οποία δεν διασώθηκε αφού το οικοδοµικό υλικό της
χρησιµοποιήθηκε στη νεώτερη.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το παραπάνω κείµενο αποτελεί µια περιληπτική αναφορά ιστορι-
κών στοιχείων για τους Παραλογγούς. Η επιστηµονική τεκµηρίωση
δεν α- ποτελεί σκοπό της παρούσας εργασίας κυρίως λόγω του µεγέθους
της, εί- ναι όµως σε εξέλιξη η συγγραφή µιας πολύ εκτενούς εργασίας η
οποία θα δώσει µια ολοκληρωµένη και εµπεριστατωµένη εικόνα για
την ιστορική εξέλιξη, τα λαογραφικά, γλωσσολογικά και δηµογραφικά
στοιχεία του τόπου.

Επιµέλεια: Μπαντούνας Μ. Χαράλαµπος
Απόσπασμα από το βιβλίο ”Τα χωριά νοτίως του Ερυμάνθου” του Βασίλη Τακτικού