Το Κούμανι βρίσκεται νοτιοδυτικά της Λαμπείας και 25 χιλιόμετρα πε ρίπου
από την Αρχαία Ψωφίδα, σε υψόμετρο 650 μέτρων.
Είναι περιτριγυρισμένο από το δρυόδασος της Κάπελης, συνολικής επιφάνειας
33.000 στρεμμάτων και νοτίως χαρακτηρίζεται από το φαράγγι του ποτα- μού Ερύμανθου,
ένα από τα γραφικότερα της χώρας μας, έχοντας στην α- πέναντι του όχθη το Βιδιάκι της Γορτυνίας.
Την μαγευτικότητα του τοπίου έχουν ανακαλύψει ξένοι (Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί κ.α )
καγιάκερς αλλά ελάχιστοι ́Έλληνες, μιας και το τοπίο είναι δύσκολα προσβάσιμο.
Το δάσος και ο ποταμός είναι δύο βασικές πηγές φυσικού πλούτου που προσδίδουν
στην ευρύτερη περιοχή Κούμανι σημαντικό ενδιαφέρον για οικοτουριστικές εκμεταλλεύσεις.
Κατά τάλλα είναι μια κοινότητα με σημαντικό πληθυσμό νέων ανθρώπων που συμβάλλουν
στην παραγωγή ιδιαίτερα της κτηνοτροφίας, η οποίο αποτελεί και τον βασικό οικονομικό
συντελεστή στην περιοχή της Ηλείας. Στα πληθυσμιακά στοιχεία της πε ριοχής πρέπει
να επισημάνουνε την επιστροφή και μόνιμη εγκατάσταση 50 παλιννοστούντων.
Εντούτοις, ο οικισμός ακολουθεί τη τύχη όλων των ορεινών περιοχών της Ελλάδας
με ιδιαίτερα αισθητά αρνητική πληθυσμια- κή εξέλιξη. Ο οικισμός φθίνει πληθυσμιακά
λόγω ελλείψεων σε υποδομές και μόνο η πραγματοποίηση των προσδοκιών για τουριστική
αξιοποίηση του δρυοδάσους της Κάπελης θα δώσει τα κίνητρα στους νέους να παραμείνουν
ή και να επιστρέψουν στον τόπο τους.
Το Κούμανι έχει οριοθετηθεί ως οικισμός κάτω των 2.000 κατοίκων με το προεδρικό
διάταγμα Φ.Ε.Κ. 181 ∆ ́ /3-5-85 σύμφωνα με το ο καταλαμβάνει μεγάλη έκταση και είναι ,
κάποιες κεντρικές λειτουργίες, ενισχύουν την εμπορική τει ,το μοναδικό τυροκομείο ,βιομηχανικής μορφής,
με ετήσια παραγωγή 240 τόνους φέτα αιγοπροβάτων στην περιοχή.
Έχει επίσης ιδιόκτητο κοι- νοτικό αγροτικό ιατρείο και αγροτικό ιατρό. Έχουν επίσης διαμορφωθεί
2 κεντρικές πλατείες. Η πλατεία Καραχάλιου, είναι πλακόστρωτη με παγκά- κια, σιντριβάνι, και μνημείο, και
η πλατεία Ελευθερίας, η οποία έχει και μια παιδική χαρά επιπλέον. Στη θέση Στάμου έχει διαμορφωθεί
αναψυχής και στη θέση </b1167<b1168> > τονΠύργοείναι καθημερινή.
Στο Κουμάνι υπάρχει η μεγαλύτερη έκταση βοσκοτόπων της πε– ριοχής γύρω
στα 5.500 στρέμματα, παρόλα αυτά πολλές φορές η βόσκη- ση γίνεται και στις γύρω δασικές εκτάσεις.
Υπάρχουν 2 συνεταιρισµοί, ένας κτηνοτροφικός και ένας δασικός. Από ά- ποψη γεωργίας στο Κουμάν
ι καλλιεργούνται τα ίδια γεωργικά προϊόντα που καλλιεργούνται και σ’όλη την ευρύτερηπεριοχή της Ηλείας:σιτηρά, βρώμη, κριθάρι, καλαμπόκι, κεράσια, αμπέλια, καρυδιές και ελιές .
Το Κουμάνι έχει δικό του πολιτιστικό κέντρο. Ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Κούμανι οργανώνει κάθε
Πάσχα, 15 Αυγούστου και Απόκριες διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Ιστορικά και αρχαιολογικά το Κούμανι παρουσιάζει μεγάλο και σημαντικό ενδιαφέρον.
Μισή ώρα μακριά από το σημερινό χωριό, στη θέ – ση Κούτι ή Παλαιόκαστρο υπάρχουν λείψανα της
αρχαίας ακρόπολης του Λασιώνα. Ο αρχαίος Λασιώνας ήταν μια πολίχνη στα σύνορα
Ηλείας και Αρκαδίας, που αποτελούσε και το μεταξύ τους όριο. Κτίστηκε από τους Αρκάδες
αλλά νωρίς τον κατέκτησαν οι Ηλείοι. Αποτελούσε το μήλο της έριδας ανάμεσα στις δύο περιοχές. Το 400 π.Χ.
ο Λασιώνας άνηκε στους Ηλείους, αλλά στο πόλεμο των Ηλείων
και των Αρκάδων το 365 π.Χ. οι Αρκάδες τον ανακατέλαβαν. Αργότερα προσαρτήθηκε
στην Αχαϊκή Συ- μπολιτεία, από την οποία τον απέσπασαν οι Ηλείοι. Το 217 π.Χ. κατελήφθη
από τον βασιλιά της Μακεδονίας τον Φίλιππο τον Ε ́. Από τότε ξεκί- νησε η παρακμή του με τη σταδιακή ερήμωσή του
, ώσπου το 396 μ.Χ. κα- τεστράφη οριστικά από τους Γότθους του Αλάριχου.
Η ετυμολογία της λέξης Λασίων παράγεται από το “λάσιος“ που σημαίνει τόπος
πυκνός από δάση και δέντρα δικαιολογείται απόλυτα σή– μερα βλέποντας το θαυμαστό και
γοητευτικό δάσος των δρυών. Το δρυό- δάσος καλύπτει έκταση 13.000 στρεμμάτων της
πρώην κοινότητας Κου- μάνι και αποτελεί το μοναδικό φυσικό-αυτοφυές δάσος πλατύφυλλης
δρυός (quertus conferta)όχι μόνο του Ελλαδικού χώρου αλλά και ολόκλητων των Βαλκανίων
Είναι ένα από τα καλύτερα της Ευρώπης με ετήσια παραγωγή ξυλείας 5.500m3
από την οποία το 80%είναι καυσόξυλα και το 20% τεχνική ξυλεία . Την ξυλεία αυτή
εκμεταλλεύονται 5 δασικοί συνε- ταιρισμοί, που έχουν συσταθεί στην περιοχή.
Το δασαρχείο δημιούργησε μέσα στο δάσος έναν σποροπαραγωγό κήπο από βελτιωμένο κλώνο
Μαύρης Πεύκης (85στρ) για την παραγωγή σπόρων μαύρης Πεύκης , καλλιέργειας
χριστουγεννιάτικων δένδρων κ.α.Το δρυόδασος ήδη από την αρχαιότητα,
είχε πλούσια μυθολογία.. Πίστευαν πως συμβόλιζε τις Αμαδρυάδες. Από δω
πέρασε ο Ηρακλής που πολέμησε και νίκησε τους επιδρομείς Κένταυρους
και εκείνος τότε ονόμα- στο βουνό Φολόη από τον φίλο του Φόλο. Ο μύθος
αυτός του Ηρακλή είναι έντονα αλληγορικός .Οι κένταυροι παρομοιάζονται
με τις άφθονες βροχές στις περιοχές, αφού οι κένταυροι θεωρούνταν παιδιά της Νεφέλης.
Ο Ηρακλής είναι ο Ήλιος που διαλύει τα νέφη. Τον μύθο αυτό τον τραγού δέδωσαν πολλοί συγγραφείς .
Όμως και στη νεότερη ιστορία το δρυόδασος έπαιζε σημαντικό ρόλο .
Οι Έλληνες κάτοικοι των ορεινών χωριών της περιοχής που αγωνι- ζόταν κατά των
τουρκαλβανών του Λάλα , είχαν κρυφτεί και στρατοπε- δεύσει στο δρυόδασος .
Ένας από αυτούς τους φλογερούς αγωνιστές ήταν και ο ιερωμένος οπλαρχηγός
της Κάπελης,ο Κοσμάς Ζώρας – Κουμανιώ- της, εφημέριος στο Κούμανι τον οποίο
τίμησε ο βασιλιάς Όθωνας για τις εθνικές του υπηρεσίες με το “αργυρούν” παράσημο.
Το δρυόδασος παρουσιάζει ιδιαίτερο οικολογικό και αισθητικό εν διαφέρον,
γι ‘αυτό ζητείται και χρειάζεται ειδική προστασία και διαχείριση με την ανάπτυξη ήπιων
μορφών τουρισμού, όπως είναι η δημιουργία χω– ρών αναψυχής ,μονοπατιών, πάρκων κ.α.
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλουμε τόσο στο ∆.Σ. του Συλλόγου για την παράθεση των στοιχείων στην εφημερίδα
“ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ”, αλλά και στον εκλεκτό συμπατριώτη μας Γεώργιο Σακκέτο, συγγραφέα, που στο βι βλίο του με τίτλο
“Το Βεσινί ένα παραδοσιακό χωριό”, Έκδοση Αθήνα 1997, χρωστάμε τα περισσότερα στοιχεία που συγκεντρώσαμε και καταγράψαμε για τον όμορφο και παραδοσιακό οικισμό, το γραφικό Βεσίνι.
Επιμέλεια: Κώστα Νικολοπούλος-Καμενιανίτης
Απόσπασμα από το βιβλίο ”Τα χωριά νοτίως του Ερυμάνθου” του Βασίλη Τακτικού
ΠΗΓΕΣ
- u Σακκέτος Γεώργιος, Το Βεσίνι, ένα Παραδοσιακό Χωριό,
Αθήνα 1997.