Αγλαός, ο Ευτυχέστερος των Θνητών,
Νώντα Περ. Σακαλλαρόπουλου
“…. ο Αγλαός τον χρόνον του βίου πάντα γένοιτο ευδαίμων.”
( Παυσανίας, Αρκαδ. Κεφ. 24, 1 3)
και του ίδιου του Κροίσου και κατά άλλους και του πατέ ρα του Κροίσου, Γύγη.
Τον Αγλαό ήταν απόλυτα ευτυχής καίτοι είχε μοναδική περιουσία έναν αγρό
από πατρική του κληρονομιά, από τα προϊό ντα του οποίου ζούσε,
χωρίς ποτέ να απομακρυνθεί από αυτόν.
(Αναχάρ. περηγ. 4).
Το θρύλο δεν παρέλειψε να μας τον αναφέρει και ο περιηγητής της αρχαιότητας
Παυσανίας, ο που διέσχισε τη γραφική κοιλάδα από ∆άραέως Τριπόταμα (172 μ.Χ.).
Γράφει λοιπόν ο Παυσανίας στα “Αρκαδικά” του (κεφ. 24, παρ.13) τα εξής αυτολεξεί:
“Ον δε ήκουσα εν Ψωφίδι επί Αγλαώ λόγον ανδρί Ψωφιδίω
Κροίσον τον Λυδόν όντι ηλικίαν , ως ο Αγλαός τον χρόνον του βίου πάντα
γένοινοι ευδαίμων, ου μ ε έπειθεν ο λόγος . Αλλά ανθρώπων μεν των
εφ’εαυτού κακά αν τις ελάσσονα αναδέξαιτο, καθά και ναυς ήσσον
αν χειμαθείη νεώς άλλης άνδρα δε συμφορών αδιαθέτει στάντα εκτός ή τα πάντα
ουρίω ναυ χρησίμευαμένην πνεύματι ουκ έστιν όπως δυνησόμεθα εξευρείν”. κατά
Η μετάφραση του χωρίου έχει ως εξής: “∆εν πίστευσα όσα άκουσα στην
Ψωφίδα για τον Ψωφίδιο Αγλαό, σύγχρονο του Λυδού Κροίσου , ότι δηλαδή
ο Αγλαός έζησε ευτυχής εξ’αρχής μέχρι τέλους της ζωής του. Μπορεί κανείς
να πάθει λιγότερα κακά από τους συγχρόνους του ανθρώπους, όπως κι κι ένα
πλοίο μπορεί να υποφέρει από την τρικυμία λιγότερο από άλλο πλοίο.
∆εν θα μπορέσουμε ποτέ να βρούμε άνθρωπο που να μη δοκίμασε καμιά
συμφορά στη ζωή του ή πλοίο που να είχε πάντα ούριο άνεμος”.
Αυτά ακριβώς μας αναφέρει στο σχετικό χωρίο του ο ερασιτέχνης περιηγητής
Παυσανίας, στο πολύτιμο έργο του για τη γνώση της αρχαίας Ελλάδας, της μυθολογίας της τοπογραφίας
της,και των μνημείων της . Ο περιηγητής ζει σε μια άλλη εποχή τώρα,έχει
νέες αντιλήψεις και εμπνέε από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, ότι δηλ. «η διαρκής
ευτυχία δεν είναι δυνατή στον κόσμο». Έτσι, δεν πιστεύει ότι μπορεί να έζησε τέτοιος άνθρωπος
στην ορεινή και άγονη Ψωφίδα. “Τέρας εστίν ει τις ηυτύχησε δια βίου”, έλεγε αρχαίο ρητό.
Η πίστη αυτή διαπνέει όλη την αρχαία ελληνί κή σκέψη.
Συγκεκριμένα, ο Όμηρος στα ποιήματά του (Ιλιάς Ω ́ στίχ.527) αναφέρει ότι
πλησίον του ∆ιός βρίσκονται δύο πιθάρια, το ένα γεμάτο αγα- θά και το άλλο γεμάτο κακά, λαβών παράδειγμα από το ∆ελφικό θεό,
ο ο– ποίος προσεφώνησε κάποτε τον ίδιο
τον ποιητή ευτυχή και δυστυχή, ως γεννηθέντα από τη φύση να δοκιμάσει και τα δύο.
“Ότι απ’όσα δίνει ο Ζευς πιθάρια δυο σιμά του έχει, το ένα κών,
των αγαθών το τωνκα άλλο “.
Και ο Σόλων ο Αθηναίος προς τον υπερόπτη Κροίσο απάντησε: “Μηδένα
προ του τέλους μακάριζε” (Ηρόδ. Κλειώ, Κεφ.30). Ουδείς άνθρωπός γεννήθηκε
“άλυπος“, μοίρα των ανθρώπων είναι η δυστυχία. Σή- μερα είναι ο ένας δυστυχής,
αύριο ο άλλος και όλοι μαζί πίνουν το πικρό τούτο ποτήρι: “Θνητών δ’όλβιος εις
τέλος ουδείς ουδ’ευδαίμων ούπω γαρέφυ τις άλυπος” (Ευριπ. Ιφιγ. εν Αυλίδι, στίχ. 160).
Ο Σοφοκλής στην Αντιγόνη του πιστοποιεί την παραπάνω αντίληψη: “Ο θνατών βίοτος ολίγιστον χρόνον
πράσσει εκτός
άτας” και “ ευδαί μονές οίσιν αιών άγευστος κακών”.
Και ο Ισοκράτης και ο Αισχύλος έχουν την ίδια άποψη
πάνω στο θέμα: “Μηδενί συμφοράν ονειδίσεις, κοινή
γαρ η τύχη και το μέλλον αόρατον”, όπως και: “η συμφορά όμοια
γυρνώντας πό τε στον ένα κάθεται και πότε στον άλλο”.
Ώστε λοιπόν η Ψωφίδα είχε την τύχη να φιλοξενήσει στα στενά πλαίσια
των γραφικών κοιλάδων της τον ευτυχέστερο άνθρωπο, τον Αγλα- ό, έναν άνθρωπο
που δεν γνώρισε άλλη ευτυχία από τη φτώχεια του. Έζη- σε ευτυχής γιατί ήταν ολιγαρκής.
Τριγυρισμένος από πανύψηλα βουνά, μακριά από τον κόσμο, χαιρόταν τον ήλιο, τον αέρα,
γευόμενος όλες τις φυσικές απολαύσεις της ζωής, που προσφέρει απλόχερα ο ∆ημιουργός.
Γιατί η πραγματική ευτυχία βρίσκεται στις καθημερινές μικρές χαρές, στα απλά πράγματα της ζωής,
όταν έχουμε μάθει να τα χαιρόμαστε όπως ο Αγλαός από την Ψωφίδα.
Απόσπασμα από το βιβλίο “τα χωριά νοτίως του Ερυμάνθου” του Βασίλη Τακτικού
