Γειά τι είναι
συζήτηση την Τρίτη 9 Μαΐου
γράφει ο Βασίλης Τακτικός
Στις εκλογές που έρχονται σχεδόν όλα τα κόμματα μιλούν επιφανειακά
για την ακρίβεια που έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια, χωρίς να
αποκαλύπτουν τα αίτια της αυξανόμενης φτώχειας σε μεγάλα τμήματα
του πληθυσμού, αλλά και το συστημικό πρόβλημα που υπάρχει πίσω
από αυτό το φαινόμενο.
Δεν αποκαλύπτουν δηλαδή τις πολιτικές που οδηγούν στην
αυξανόμενη φτώχεια που παρά την τεχνολογική πρόοδο επεκτείνεται
ακόμη και στις προηγμένες τεχνολογικάοικονομίες της Δύσης. Όπως
μας λένε τα στοιχεία που έχουμε, κάτω από το όριο της φτώχειας
βρίσκεται το 15% του πληθυσμού στην Αμερική. Ο μέσος όρος στην
Ευρώπη είναι στο 25% και στην Ελλάδα η φτώχεια βρίσκεται στην
τέταρτη χειρότερη θέση της Ευρώπης και αφορά το ένα τρίτο ⅓ του
πληθυσμού.
Πρακτικά αν θέλουμε να ορίσουμε το κριτήριο για τη φτώχεια, στο
επίπεδο που αγγίζει έναν εργαζόμενο και ένα νοικοκυριό, αρκεί να
σκεφθούμε ότι το μηνιαίο εισόδημα δεν φτάνει να καλύψει τις βασικές
ανάγκες, όπως είναι το ενοίκιο για την κατοικία, την ενέργεια, και τη
διατροφή.
Αντικειμενικά ο κατώτερος και μέσος μισθός δεν φτάνει καλύψει το
κόστος για βασικά αγαθά όταν κυμαίνεται από 700 μέχρι 1.000 ευρώ
και για τον συνταξιούχο από 500 έως 800 ευρώ. Με αυτά τα δεδομένα
όποιος εργαζόμενος ή συνταξιούχος δεν είναι ιδιοκτήτης ακινήτου
χρειάζεται τουλάχιστον 600 ευρώ μόνο για ενοίκιο και ηλεκτρικό ρεύμα
και εξανεμίζεται ο μισθός του. Πολύ χειρότερα είναι τα πράγματα
βέβαια όταν, κάποιος είναι άνεργος και ανήμπορος να εργαστεί και το
μόνο εισόδημα πού παίρνει είναι από το ΚΕΑ μόνο 200 ευρώ.
Είναι γεγονός ότι, με τα επιδόματα που προέκυψαν για την
αντιμετώπιση της πανδημίας και η ποσοτική χαλάρωση της
ευρωπαϊκής Τράπεζας έχει αμβλυνθεί εικόνα, παρά την χειροτέρευση
της οικονομίας των δυτικών χωρών σε σχέση με τη χρηματοδότηση
προγραμμάτων του δημόσιου χρέους. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η
οικονομία βελτιώθηκε. Αντίθετα το δημόσιο χρέος εκτινάχθηκε και εκεί
που ήταν στο 120% τα τελευταία 3 χρόνια στην Χώρα μας, το
δημόσιο έφθασε το 200% με τη διαφορά ότι τώρα υπάρχει ανοχή του
Διεθνούς συστήματος και των αγορών, χωρίς άμεση απειλή
χρεοκοπίας.
Έτσι έχουμε κυβερνήσεις που συνεχίζουν την ίδια πολιτική χωρίς τον
κίνδυνο να ανατραπούν άμεσα όπως συνέβαινε πριν μία δεκαετία με το
μνημόνιο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχουμε αποφύγει το σκάσιμο
μιας νέας “Φούσκας” γεγονός που εγκυμονεί χειρότερες επιπτώσεις
από την κρίση του 2008.
Μαθαίνουμε ότι η ποσοτική χαλάρωση Αμερικής και Ευρώπης
προέρχεται από μία αύξηση της κυκλοφορίας του χρήματος πάνω από
700 % την τελευταία δεκαετία. Αυτό φέρνει πληθωρισμό, αύξηση των
επιτοκίων και μακροπρόθεσμη κρίση του ιδιωτικού και δημόσιου
χρέους, περαιτέρω διόγκωση της φτώχειας, οικονομική και πολιτική
αστάθεια την οποία θα πληρώσουν ως συνήθως οι πιο αδύναμοι. Από
την άλλη σκοπιά η ανάπτυξη της τεχνολογίας από μόνη της δεν
αντιμετωπίζει τη διόγκωση της ανεργίας. Σε πολλούς παραδοσιακούς
τομείς όπως στη Γεωργία, στη βιοτεχνία και στις υπηρεσίες υγείας η
χειρωνακτική εργασία είναι απαραίτητη και πρέπει εξίσου να ενισχυθεί
μέσω της κοινωνικής οικονομίας.
Τι μπορεί να βάλει φρένο σε αυτή την παρακμή και σε αυτή την
διεθνή οικονομική κατηφόρα;
Το αντίδοτο της αυξανόμενης φτώχειας τουλάχιστον στο δυτικό
κόσμο, παρόλο που δεν συζητείται από τα κόμματα σε αυτές τις
εκλογές, είναι η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας και οι θεσμοί της.
Απόδειξη σ΄αυτό τον ισχυρισμό είναι ότι στις προηγμένες οικονομικά
χώρες που η κοινωνική οικονομία είναι ανεπτυγμένη 8 ως 10% του
ΑΕΠ, το ποσοστό της φτώχειας ταυτόχρονα είναι χαμηλότερο. Αντίθετα
στις δυτικές χώρες που η κοινωνική οικονομία, έχει ασήμαντη
συμμετοχή στο συνολικό εισόδημα το μέγεθος της φτώχειας είναι
τουλάχιστον διπλάσιο. Ας δούμε πώς πρακτικά κοινωνική οικονομία
συμβάλλει στη μείωση της φτώχειας και ταυτόχρονα συμβάλλει θετικά
στους δείκτες ευημερίας.
Θα πάρουμε για παράδειγμα τους τομείς της ενέργειας, της κοινωνικής
κατοικίας, και της διατροφής για να δούμε πώς με την κοινωνική
οικονομία μειώνεται το κόστος διαβίωσης και πώς αυξάνεται αντίστοιχα
το κοινωνικό εισόδημα.
Α) Με τη συμμετοχή των πολιτών στις ενεργειακές κοινότητες (
ενεργειακοί συνεταιρισμοί )μειώνεται το κόστος της ενέργειας για κάθε
νοικοκυριό μέχρι 70%.
Β) Με τη συμμετοχή των πολιτών στους οικιστικούς συνεταιρισμούς
ενισχύεται η κοινωνική κατοικία και μειώνεται στο ήμισυ τουλάχιστον το
κόστος κατοικίας και ενοικίου. Εδώ είναι απαραίτητο ο κρατικός
παρεμβατισμός να ενισχύσει ανάλογα με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις,
τους οικιστικούς συνεταιρισμούς με ένα πρόγραμμα επιδότησης των
επενδύσεων άνω του 50% για μία βιώσιμη οικιστική πολιτική.
Γ) Με τη συμμετοχή σε καταναλωτικούς συνεταιρισμούς ειδών
διατροφής, μειώνεται επίσης ένα από τα βασικά κόστη διαβίωσης.
Συνολικά αυτά τα κόστη μπορούν να μειωθούν μέχρι και 50% το
κόστος του βιοπορισμού και εκεί που ένας χαμηλόμισθος και ένας
χαμηλοσυνταξιούχος ζούσε κάτω από τα όρια της φτώχειας μπορεί
υπό τις συνθήκες της κοινωνικής οικονομίας να αυξήσει την
αγοραστική του δύναμη και να ζήσει με αξιοπρέπεια.
Τι μας εμποδίζει ώστε να υιοθετήσουμε ένα τέτοιο μοντέλο για
την εξάλειψη της φτώχειας και αντιμετώπιση της ανεργίας;
Λείπει ακριβώς η χρηματοδότηση των επενδύσεων στην κοινωνική
οικονομία. Σημειώνοντας ότι, δεν χρειάζεται να αντικαταστήσει το
σύνολο της ιδιωτικής οικονομίας και του δημοσίου για να
αντιμετωπιστεί η φτώχεια. Αρκεί ν΄αυξηθεί η κοινωνική οικονομία από
το 10% περίπου που είναι σήμερα στην Ευρώπη και φτάσει βαθμιαία
το 30% της οικονομίας και της απασχόλησης. Αυτό είναι αρκετό για να
γίνει η ποιοτική διαφορά στη βιωσιμότητα της οικονομίας. Έτσι θα
επιτευχθεί παράλληλα με τη μείωση των ανισοτήτων και την εξάλειψη
της φτώχειας καθώς θα επιτευχθεί και ενίσχυση της απασχόλησης, στο
πλαίσιο της τοπικής αυτάρκειας και της αξιοποίησης ανενεργών υλικών
και ανθρώπινων πόρων.
Αυτό που εμποδίζει μία τέτοια πορεία είναι κατά πρώτο λόγο η
ανορθολογική οικονομική σκέψη. Ο ψευδής ισχυρισμός ότι η
εξασφάλιση ολοένα και μεγαλύτερο πλούτου στην οικονομική
ολιγαρχία, εξυπηρετεί δήθεν την ανάπτυξη και το συμφέρον των
πολλών.
Ο ανορθολογισμός της πολιτικής σκέψης είναι αυτό που προβάλλει
από τη μία μεριά το δημοκρατικό μοντέλο διακυβέρνησης και από την
άλλη ευνοεί εφαρμόζει την οικονομική δικτατορία της οικονομικής
ολιγαρχίας.
Αυτές οι δύο έννοιες όμως δεν είναι συμβατές παρά μόνο αν γυρίσουμε
πίσω δύο αιώνες.
Το πρόβλημα με το έλλειμμα της πολιτικής ατζέντας της κοινωνικής
οικονομίας, στον πολιτικό στίβο της χώρας μας οφείλεται κατά κύριο
λόγο στην “Ιερά συμμαχία” της οικονομικής ολιγαρχίας των μεγάλων
μέσων μαζικής επικοινωνίας, που ελέγχονται από αυτήν και του
πολιτικού προσωπικού που ελέγχεται από τα μεγάλα ΜΜΕ .
Για αυτό και η προώθηση της κοινωνικής οικονομίας όπως πολλές
φορές έχουμε επισημάνει είναι υπόθεση της Ένωσης των οργανώσεων
της κοινωνίας πολιτών να την επιβάλλει με καθολική καμπάνια στην
πολιτική ατζέντα των κομμάτων.
Πρόσκληση διαδικτυακή συζήτηση
Την Τρίτη 9 Μάϊου 7 μμ. με πρωτοβουλία του Πανελλήνιου (Παρατηρητηρίου
οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών) θα γίνει ανοιχτή συνάντηση- συζήτηση για το
ζήτημα των πόρων του ευρωπαϊκού κοινωνικού ταμείου που αφορούν την
κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα και καταλήγουν σε αλλότριους σκοπούς. Σε αυτή
τη συζήτηση οι χιλιάδες οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών και φορείς κοινωνικής
οικονομίας, θέτουν τους υποψηφίους βουλευτές ενώπιον των ευθυνών τους.
BSMkZLdz09 9 Μαΐου 2023 07:00 μμ Αθήνα
διάβασε σχετικό άρθρο: https://coopsociety.gr/sfeterismos-porwn-empaigmos-
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ/
