Οι εταιρείες διαμεσολάβησης μας έχουν «τρελάνει» στα τηλεφωνήματα για φθηνότερο ρεύμα από τη ΔΕΗ. Κανείς όμως δεν μας πήρε τηλέφωνο να μας πει για το σχεδόν μηδενικό κόστος στο ρεύμα που θα έχουμε με τις ενεργειακές Κοινότητες. Μας θέλουν πελάτες και καταναλωτές και όχι παραγωγούς της ενέργειας που καταναλώνουμε.

Γράφει ο Βασίλης Τακτικός

Μόνο οι οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών και οι μη Κερδοσκοπικές και εθελοντικές οργανώσει θα μπορούσαν να κάνουν καμπάνια για το όφελος στη Κοινωνία από τις Ενεργειακές Κοινότητες-_Συνεταιρισμούς.

Αυτή τη πρωτοβουλία αναλαμβάνει Η ΠΕΣΚΟ με τους συνεργαζόμενους φορείς και απευθύνεται σε Δήμους και Κοινωνικές συλλογικότητες με σχέδιο.

Σκοπός του προτεινόμενου έργου είναι να δημιουργήσει ένα παραδειγματικό μοντέλο εφαρμογής στη πράξη μιας ενεργειακής κοινότητας από συλλογικούς φορείς το οποίο θα γίνει διάχυση της τεχνογνωσίας εφαρμογής.

Θα γίνει δηλαδή υλοποίηση της δράσης μία Σύμπραξη κοινωνικών επιχειρήσεων με επικεφαλής το ΙΝΜΕΚΟ «Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικής Οικονομίας» ενός σχεδίου εφαρμογής στη πράξη το οποίο θα αποτελέσει το παράδειγμα για να προωθηθεί περεταίρω από τις συλλογικότητες που λαμβάνουν μέρος στο δίκτυο.

Τα μέλη που χρειάζονται για ξεκίνημα έχουν εξασφαλιστεί από τις συμπράττουσες οργανώσεις.

Η εγγύηση για την υλοποίηση του παραδειγματικού μοντέλου της ενεργειακής κοινότητας είναι ότι, οι φορείς που μετέχουν στη Σύμπραξη θα έχουν ίδια συμμετοχή ίση με την αξία της μερίδας που θα αποκτήσουν επενδύοντας συνολικά κεφάλαιο άνω των 100.000 Ε.

Η εγκατάσταση και η λειτουργία της ενεργειακής κοινότητας με ίδια χρηματοδότηση θα είναι παραδοτέο του έργου.

Ο προϋπολογισμός της παρούσας του έργου θα διατεθεί εξολοκλήρου για τη διάδοση της τεχνογνωσίας και προβολή του παραδειγματικού μοντέλου σε Πανελλήνια κλίμακα για πολλαπλαστικά αποτελέσματα.

Το παράδειγμα αυτό προτεινόμενου έργου έχει συνεκτικότητα με τις αντίστοιχες εθνικές και κοινοτικές πολιτικές (ισχύον θεσμικό πλαίσιο για το περιβάλλον, το χωρικό σχεδιασμό, τη βιώσιμη ανάπτυξη) και εξασφαλίζεται από τις παρακάτω προϋποθέσεις:

-Το Νόμο 4513/2018 για τις Ενεργειακές Κοινότητες που προβλέπει με τη δράση. A.1.2 Εξοικονόμηση ενέργειας σε επίπεδο νοικοκυριών και κτηριακών εγκαταστάσεων δημόσιων φορέων – προώθηση ενεργειακών κοινοτήτων-δράση.

-Τις προβλεπόμενες Συνέργειες με άλλους φορείς.

-Το γεγονός ότι η πρόταση υποβάλλεται από Σύμπραξη φορέων.

Τι θα μπορεί να κάνει μία ενεργειακή κοινότητα;

Στο άρθρο 4 του νόμου περιγράφονται λεπτομερώς οι σκοποί και οι δραστηριότητες των ενεργειακών κοινοτήτων, οι οποίες μπορούν να έχουν κερδοσκοπικό ή μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Μερικά χαρακτηριστικά παρ Λειτουργία φωτοβολταϊκού πάρκου από ΟΤΑ ή πάροχο ενέργειας για ηλιακή κοινωνική πολιτική.
Λειτουργία αιολικού πάρκου από τα μέλη της κοινότητας ή/και από ΟΤΑ για εικονική αυτοπαραγωγή ή πώληση ηλεκτρικής ενέργειας στο δίκτυο.
Λειτουργία σταθμού βιομάζας ή βιοαερίου για παραγωγή ενέργειας από αγροτική κοινότητα και διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Λειτουργία θερμοκηπίου με μονάδα συμπαραγωγής ενέργειας.
Λειτουργία εγκατάστασης ΑΠΕ με σύστημα αποθήκευσης ενέργειας.
Παραδείγματα περιλαμβάνουν:

Λειτουργία φωτοβολταϊκού συστήματος σε κτίριο ή πάρκο για εικονική αυτοπαραγωγή των μελών της κοινότητας (π.χ. νοικοκυριά σε πολυκατοικίες, μικρές επιχειρήσεις κ.α.)
Ο Τάκης Γρηγορίου στέλεχος της Greenpeace μας λέει για τα πλεονέκτηματα υτής της προσέγγισης. Καταρχάς με την εικονική αυτοπαραγωγή εξαλείφεται ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας από νοικοκυριά, δήμους και επιχειρήσεις, δηλαδή η έλλειψη χώρου για την εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού. Πλέον όλοι μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στον ήλιο. Κάποιοι δήμοι, όπως ήδη έχουν σχέδια για την εκμετάλλευση των οροφών σχολείων (τα οποία έχουν συγκριτικά μικρή και εποχική κατανάλωση σε σχέση με τη διαθέσιμη οροφή τους) με τοποθέτηση φωτοβολταϊκών για εικονική αυτοπαραγωγή. Η παραγόμενη ενέργεια θα συμψηφίζεται με καταναλώσεις άλλων δημοτικών κτιρίων ή με μετρητές ευάλωτων νοικοκυριών στο πλαίσιο της ηλιακής κοινωνικής πολιτικής των δήμων.

Πώς μπορεί η ηλιακή κοινωνική πολιτική να καταπολεμήσει την ενεργειακή φτώχεια στην Ελλάδα;
Στο ερώτημα αυτό ο Τάκης Γρηγορίου απαντά.

Η αξιοποίηση του ήλιου μπορεί να μας βοηθήσει να εξαλείψουμε την ενεργειακή φτώχεια, η οποία τα τελευταία χρόνια μαστίζει την ελληνική κοινωνία. Σήμερα επιδοτούμε την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος των ευάλωτων νοικοκυριών μέσω του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου. Ωστόσο το μέτρο αυτό είναι εντελώς αναποτελεσματικό: αφενός δεν βοηθάει τα νοικοκυριά να βγουν οριστικά από το καθεστώς στήριξης (τα νοικοκυριά θα χρειάζονται βοήθεια κάθε χρόνο), αφετέρου δεν συνεισφέρει στον εκδημοκρατισμό του ενεργειακού τομέα (ουσιαστικά τα χρήματα αυτά καταλήγουν να επιδοτούν το σημερινό σύστημα παραγωγής ενέργειας).

Το ΙΝΜΕΚΟ και το Δίκτυο ΠΕΣΚΟ έχουν ήδη αναπτύξει συνεργασία με αρκετούς Δήμους στο πλαίσιο του επιμορφωτικού προγράμματος «ΜΕΝΤΟΡΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ».

Σύντομα θα ανακοινώσουμε συνεργασίες με Δήμους που ξεκινούν δράσεις με ενεργειακές Κοινότητες.

Το ΙΝΜΕΚΟ βρίσκεται στη διαδικασία σύνταξης προμελέτη για τις ενεργειακές κοινότητες που εξηγεί τα πλεονεκτήματα και τις ωφέλειες των ενεργειακών κοινοτήτων με την εφαρμογή τους σε τοπικό επίπεδο και ενώσεις πολιτών.
Τα παραδοτέα του έργου είναι τα εξής:

Η εγκατάσταση και η λειτουργία της ενεργειακής κοινότητας με ίδια χρηματοδότηση θα είναι το βασικό παραδοτέο του έργου με ίδια χρηματοδότηση.
Σ΄ότι αφορά τις δράσεις προώθησης:

Πέντε (5) Ημερίδες πληροφόρησης και ενημέρωσης που θα πραγματοποιηθούν στην Περιφέρεια Αττικής σε συνέργειες με φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τοπικές Οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών. Στις ημερίδες αυτές θα προβάλλονται οργανωτικές και τεχνικές διαδικασίες της δικτύωσης πολιτών στην υλοποίηση Ενεργειακών Κοινοτήτων, διαδικασίες εφαρμογής του έργου. Θα παρουσιάζονται οι υλικοτεχνικές υποδομές, τα οφέλη του Δήμου από τη λειτουργία των Ενεργειακών Κοινοτήτων. Η συμβολή στην Πράσινη Ανάπτυξη και τα οφέλη των πολιτών από τη συγκεκριμένη δράση. Θα πραγματοποιηθούν τον 1Ο, 3ο, 9ο, 12ο και 18ο μήνα του έργου.
Μία (1) Τεχνική Μελέτη η οποία θα προσδιορίζει τις τεχνικές διαδικασίες, εργασίες και μεθοδολογία εφαρμογής του σχεδίου με συγκεκριμένες διαστάσεις και μετρήσεις, προϋποθέσεις και κατανομή του έργου, για την εξυπηρέτηση του κάθε μέλους. Τις διαδικασίες προμήθειας υλικών εγκατάστασης. Το μέγεθος της ενέργειας που θα παράγεται και θα κατανέμεται στους δικαιούχους. Τη σύμβαση με το δίκτυο της ΔΕΗ. Λοιπά τεχνικά θέματα που θα προσδιορισθούν από τον Τεχνικό Σύμβουλο του έργου. Θα είναι έτοιμη το 12ο μήνα του έργου.
Ένα (1) Εγχειρίδιο, με βάση το παραδειγματικό μοντέλο (Φ/Β Πάρκο) που θα σχηματισθεί, θα λειτουργήσει ως εργαλείο χρήσης και διάδοσης της πρακτικής εφαρμογής των Ενεργειακών Κοινοτήτων. Επίσης θα λειτουργήσει και ως επικοινωνιακό εργαλείο των κινήτρων και πλεονεκτημάτων που υπάρχουν για τους Ενεργειακούς Συνεταιρισμούς. Και τέλος να λειτουργήσει ως μηχανισμός υλοποίησης και εφαρμογής του παραδειγματικού μοντέλου. Το εγχειρίδιο θα παρουσιαστεί στην τελευταία ημερίδα του έργου.
Το παραδειγματικό μοντέλο απευθύνεται σε ένα πανελλαδικό Δίκτυο 3.000 οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών οι οποίες εν δυνάμει μπορούν να προωθήσουν ένα ανάλογο σχέδιο στην τοπική τους κοινότητα.

Στόχος της πρότασης είναι ένα σημαντικό μέρος από αυτές τις οργανώσεις και τους συλλογικούς φορείς (Ομοσπονδίες, οργανώσεις καταναλωτών, ΜΚΟ, Σύλλογοι και άλλες Συλλογικότητες) να αναλάβουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες. Το ΙΝΜΕΚΟ θα ζητήσει την διάχυση της παραγόμενης τεχνογνωσίας που θα αποκτηθεί, επικοινωνιακά, μέσω αυτού του δικτύου.

Το Εγχειρίδιο και η Τεχνική μελέτη θα μοιρασθεί σε όλους τους Δήμους και θα υποστηριχθούν πρωτοβουλίες για επιπλέον ημερίδες και σε άλλους Δήμους εκτός των πέντε που αναφέρονται στο έργο.

Το κοινωνικό αντίκτυπο της δράσης αναμένεται πολύ σημαντικό καθώς έχουν μπει στην διαδικασία υλοποίησης και προβολής της δράσης πολλοί συλλογικοί φορείς αλλά και Δήμοι σε όλη την Ελλάδα. Περιμένουν να δουν ένα βιώσιμο παράδειγμα.

Η εμπειρία μάλιστα αυτής της οριζόντιας συνεργασίας που υφίσταται από το Δίκτυο ΙΝΜΕΚΟ και ΠΕΣΚΟ έχει συμβάλλει ώστε να αναπτυχθεί το συνεργατικό πνεύμα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και σε άλλους τομείς που έχουν σχέση με τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, όπως είναι η πρωτοβουλία για τη δημιουργία δικτύων, ανακύκλωσης, κομποστοποίησης κτλ.

Η βιωσιμότητα του έργου προκύπτει από το κοινωνικό κεφάλαιο που ενσωματώνει η πρόταση αλλά και από τη διασφαλισμένη ιδία συμμετοχή που διατίθενται να καταθέσουν οι φορείς που συμμετέχουν στην πρόταση η οποία είναι και πολύ μικρή (3.000€ – 4.000€). Επίσης αυτό το κόστος μπορεί να μειωθεί και άλλο καθώς μπορούν να προστεθούν και άλλοι φορείς μέσα στην ενεργειακή κοινότητα.

Επίσης όλες οι δαπάνες του έργου είναι κοστολογημένες και με την ενίσχυση του προγράμματος θα πραγματοποιηθούν και θα έχουν ως αποτέλεσμα την προβολή του παραδειγματικού μοντέλου, το οποίο θα αποτελέσει τη βάση για την δημιουργία και άλλων τέτοιων κοινοτήτων.

Από καθαρά οικονομική σκοπιά πρόκειται για μία πολύ συμφέρουσα επένδυση με χρόνο απόσβεσης τα 5-6 χρόνια και η οποία δεν επηρεάζεται από την τιμή της αγοράς.

Τέλος για όλους τους φορείς που συμμετέχουν υπάρχει καθαρό όφελος το οποίο είναι το σχεδόν μηδενικό οριακό κόστος του ρεύματος που καταναλώνεται (σε σχέση με τις τιμές της αγοράς).

Η κοινωνική καινοτομία είναι δημιουργία επιχειρήσεων από τους οργανωμένους καταναλωτές, από τις συλλογικότητες που χρειάζονται κοινωνικές υπηρεσίες, όπως και υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευσης, επικοινωνίας και προστασίας του περιβάλλοντος και δωρεάν ενέργεια από τον Ήλιο μέσα από τις ενεργειακές κοινότητες.

Όταν αντικειμενικά απουσιάζει η χρηματοοικονομική μόχλευση της αγοράς, όπως συμβαίνει ύστερα από την παρατεταμένη κρίση, απαιτείται τουλάχιστον πολιτική μόχλευσης ανενεργών πόρων και κοινωνικού κεφαλαίου, καθώς και συνέργειες με τις μεγάλες κοινωνικές συλλογικότητες και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αυτό το ρόλο της μόχλευσης της θεσμικής ζήτησης μπορούν να το παίξουν οι μεγάλες Καταναλωτικές οργανώσεις, συνδικάτα, οικολογικές και πολιτιστικές Ενώσεις. Ο ξεχωριστός ρόλος και διακεκριμένος των κοινωνικών επιχειρήσεων που υποστηρίζονται από τις κοινωνικές συλλογικότητες είναι να μετασχηματίσουν τους ανενεργούς υλικούς και ανθρώπινους πόρους σε ενέργεια παραγωγικότητας και οικονομικής δράσης.