(Από τον οδηγό του Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης)

Η μη τυπική μάθηση αναφέρεται στη μάθηση που πραγματοποιείται εκτός της τυπικής εκπαίδευσης και κατάρτισης μέσω δραστηριοτήτων μάθησης και με κάποια μορφή μαθησιακής υποστήριξης. Έχει συμμετοχική και επικεντρωμένη στον εκπαιδευόμενο προσέγγιση· πραγματοποιείται από τους εκπαιδευομένους σε προαιρετική βάση και, συνεπώς, συνδέεται στενά με τις ανάγκες, τις φιλοδοξίες και τα ενδιαφέροντα των νέων. Άτυπη μάθηση θεωρείται η μάθηση στο πλαίσιο καθημερινών δραστηριοτήτων, στον χώρο εργασίας, μαζί με ομολόγους, κλπ. Συχνά χαρακτηρίζεται ως «µάθηση µέσα από την πράξη».

Στον τομέα της νεολαίας, η άτυπη μάθηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, π.χ. σε συζητήσεις ομάδων ομοτίμων, σε εθελοντικές δραστηριότητες και σε ποικίλες άλλες περιπτώσεις. Η μη τυπική και η άτυπη μάθηση παρέχουν στους νέους και τις νέες τη δυνατότητα να αποκτήσουν βασικές δεξιότητες οι οποίες συμβάλλουν στην προσωπική και κοινωνικο-εκπαιδευτική εξέλιξή τους και ενισχύουν την ενεργή συμμετοχή τους στην κοινωνία, βελτιώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο —μεταξύ άλλων— τις προοπτικές απασχόλησής τους.
Οι εν λόγω μαθησιακές εμπειρίες μπορούν επίσης να βελτιώσουν σημαντικά τα αποτελέσματα της τυπικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, αλλά και να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο των ΝΕΕΤ (δηλ. των νέων που βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης) ή των νέων με λιγότερες ευκαιρίες και να καταπολεμήσουν τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Οι δραστηριότητες μάθησης στον τομέα της νεολαίας θεωρείται ότι έχουν ιδιαίτερα θετικό αντίκτυπο στους νέους, καθώς και τις εμπλεκόμενες οργανώσεις, τις κοινότητες στις οποίες διεξάγονται οι εν λόγω δραστηριότητες, τον ίδιο τον τομέα της νεολαίας και τον ευρωπαϊκό οικονομικό και κοινωνικό τομέα γενικότερα.

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Προκειμένου να διασφαλιστούν τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων του Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης στην προσωπική, εκπαιδευτική, κοινωνική και επαγγελματική εξέλιξη των συμμετεχόντων και στην εξέλιξή τους ως ενεργών πολιτών, θα πρέπει να προσδιορίζονται και να τεκμηριώνονται με τον κατάλληλο τρόπο οι ικανότητες που προκύπτουν ως μαθησιακά αποτελέσματα των δραστηριοτήτων αλληλεγγύης.

Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να ενθαρρύνεται η χρήση αποτελεσματικών μέσων, τόσο σε επίπεδο Ένωσης όσο και σε εθνικό επίπεδο, για την αναγνώριση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης, όπως του Youthpass και του Europass, κατά περίπτωση. Για περαιτέρω πληροφορίες, βλ. Μέρος Δ του παρόντος Οδηγού. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ Το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης πρέπει να στηρίζει τις δραστηριότητες αλληλεγγύης που παρουσιάζουν σαφή ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία, για παράδειγμα βάσει:
▪ του διακρατικού χαρακτήρα τους, ιδίως σε ό,τι αφορά τη μαθησιακή κινητικότητα και συνεργασία,
▪ της ικανότητας τους να είναι συμπληρωματικές άλλων προγραμμάτων και πολιτικών σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, ενωσιακό και διεθνές επίπεδο, ▪ της ευρωπαϊκής τους διάστασης όσον αφορά τα θέματα, τους στόχους, τις προσεγγίσεις, τα προσδοκώμενα αποτελέσματα και άλλες πτυχές αυτών των δραστηριοτήτων αλληλεγγύης,
▪ της προσέγγισής τους με σκοπό τη συμμετοχή νέων με διαφορετικά υπόβαθρα, ▪ της συμβολής τους στην αποτελεσματική χρήση των μέσων της Ένωσης για τη διαφάνεια και την αναγνώριση.

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΒΙΟ

Τα έργα εθελοντισμού θα πρέπει να προωθούν τη συμμετοχή των νέων στις δημοκρατικές διαδικασίες, καθώς και τη συμμετοχή τους στα κοινά. Το πρόγραμμα του Σώματος, με επίκεντρό του τον εθελοντισμό, προωθεί την ενεργή συμμετοχή των νέων στην κοινωνία και αντιμετωπίζει το πρόβλημα των πανευρωπαϊκών τάσεων για περιορισμένη συμμετοχή των νέων Με στόχο την ενίσχυση της συμμετοχής νέων με λιγότερες ευκαιρίες, διατίθενται πρόσθετα μέτρα υποστήριξης και χρηματοδότηση που αναμένεται ότι θα δώσουν τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες φορείς να εξυπηρετούν και να ανταποκρίνονται πιο ικανοποιητικά στις ανάγκες των νέων με λιγότερες ευκαιρίες.
Για να επωφεληθούν από πρόσθετη χρηματοδότηση, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να περιγράψουν τον τρόπο με τον οποίο θα συμμετάσχουν σε δραστηριότητες νέων που βρίσκονται σε συγκριτικά μειονεκτική θέση, δηλαδή έχουν συγκριτικά λιγότερες ευκαιρίες από τους συνομηλίκους τους στην ίδια χώρα / περιοχή / ηλικιακή ομάδα / κατάσταση.

Με αυτήν τη έννοια, η «συμμετοχή» δεν αναφέρεται σε ομάδα-στόχο με την οποία μπορεί να εργαστεί ο αιτών φορέας. Αφορά τη διευκόλυνση της συμμετοχής των νέων με λιγότερες ευκαιρίες μέσω του σχεδιασμού των δραστηριοτήτων του έργου κατά τρόπο προσβάσιμο και χωρίς αποκλεισμούς.
Για τον σκοπό αυτόν απαιτούνται ειδικά μέτρα προσέγγισης και υποστήριξης, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι νέοι με λιγότερες ευκαιρίες μπορούν να συμμετέχουν σε δραστηριότητες επί ίσοις όροις με τους άλλους. 25 Μέρος Β – Έργα εθελοντισμού στον δημοκρατικό βίο και των χαμηλών επιπέδων γνώσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τα ευρωπαϊκά θέματα που έχουν αντίκτυπο στη ζωή όλων των Ευρωπαίων πολιτών.

Το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης στηρίζει όλους τους συμμετέχοντες φορείς στη βελτίωση της ποιότητας των έργων τους, ενσωματώνοντας μια συμμετοχική διάσταση, προσφέροντας στους νέους κατάλληλες ευκαιρίες για ενεργό συμμετοχή στον σχεδιασμό και την υλοποίηση δραστηριοτήτων στο πλαίσιο των έργων ως μέσο για την ανακάλυψη των οφελών της ενεργού συμμετοχής στα κοινά και της συμμετοχής στον δημοκρατικό βίο.

Οι πόροι για την ενίσχυση της συμμετοχικής διάστασης των υποστηριζόμενων έργων είναι προσβάσιμοι, μεταξύ άλλων, μέσω του δικτυακού τόπου participationpool.eu. Ενθαρρύνονται επίσης οι δεσμοί και η συμμετοχή σε υφιστάμενες εθνικές, διεθνείς ή (άλλες) πρωτοβουλίες και πλατφόρμες της ΕΕ που αφορούν τη συμμετοχή στα κοινά και γενικότερα.

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΟΛΑΙΑ

Η στρατηγική της ΕΕ για τη νεολαία αποτελεί το πλαίσιο για τη συνεργασία της ΕΕ στον τομέα της πολιτικής για τη νεολαία κατά την περίοδο 2019-20274 , εντός του οποίου θα αξιοποιήσει στο έπακρο τις δυνατότητες της συγκεκριμένης πολιτικής. Η συνεργασία της ΕΕ για τη νεολαία αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των υφιστάμενων και των επικείμενων προκλήσεων που εγείρονται για τους νέους σε ολόκληρη την Ευρώπη και παρέχει ένα πλαίσιο στόχων, αρχών, προτεραιοτήτων, βασικών τομέων και μέτρων που αφορούν τη συνεργασία στον τομέα της πολιτικής για τη νεολαία, για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Μια σημαντική πτυχή της στρατηγικής της ΕΕ για τη νεολαία είναι οι 11 ευρωπαϊκοί στόχοι για τη νεολαία5 , οι οποίοι καταρτίστηκαν στο πλαίσιο του διαλόγου της ΕΕ για τη νεολαία, μέσω μιας συμμετοχικής προσέγγισης στην οποία συμμετείχαν υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων, νέοι και ερευνητές. Οι εν λόγω στόχοι για τη νεολαία παρουσιάζουν ένα όραμα για μια Ευρώπη που δίνει τη δυνατότητα στους νέους να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους. Προσδιορίζουν διατομεακά ζητήματα που επηρεάζουν τη ζωή των νέων και επισημαίνουν τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Μεταξύ άλλων, οι στόχοι για τη νεολαία επιδιώκουν κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς, χώρο και συμμετοχή για όλους και ποιοτική απασχόληση για όλους τους νέους. Η στρατηγική της ΕΕ για τη νεολαία θα πρέπει να συμβάλει στην εκπλήρωση αυτού του οράματος των νέων, κινητοποιώντας μέσα πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ, καθώς και δράσεις σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η στρατηγική της ΕΕ για τη νεολαία βασίζεται σε τρεις βασικούς τομείς δράσης: ▪ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ▪ ΣΥΝΔΕΣΗ ▪ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ Στο πλαίσιο της ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ, η στρατηγική της ΕΕ για τη νεολαία αποσκοπεί σε μια ουσιαστική συμμετοχή στα κοινά, καθώς και σε μια οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική και πολιτική συμμετοχή των νέων. Η στρατηγική ενισχύει τη συμμετοχή των νέων στον δημοκρατικό βίο, υποστηρίζει τη συμμετοχή τους στα κοινά και στην κοινωνία και έχει ως σκοπό να διασφαλίσει ότι όλοι οι νέοι θα έχουν τα απαραίτητα εφόδια για να είναι ενεργά μέλη της κοινωνίας.

Στο πλαίσιο της ΣΥΝΔΕΣΗΣ, η στρατηγική της ΕΕ για τη νεολαία υποστηρίζει ευκαιρίες προκειμένου οι νέοι να αποκομίσουν άμεσες εμπειρίες ανταλλαγών, συνεργασίας και συμμετοχής στα κοινά σε ευρωπαϊκό πλαίσιο. Στο πλαίσιο της ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗΣ, η στρατηγική αποσκοπεί στην υποστήριξη της εργασίας των νέων, σε όλες της μορφές της, ως καταλύτη για την ενδυνάμωση των νέων σε ολόκληρη την Ευρώπη