Στις τραχειές και ανώµαλες πλαγιές του Αστερίωνα ή Αστρά, κορυφής

του Ερυµάνθου, σε υψόµετρο 800 περίπου µέτρα, βρίσκεται χτισµένο
το χωριό Αστράς (Νουσά). Η αγριότητα της φύσης και οι απότοµες ελατοσκέπαστες
πλαγιές του Αστερίωνα δίνουν στο χωριό ιδιαίτερο µεγαλείο. Η ιστορία του χωριού
χάνεται στο πέρασµα των χρόνων. Αν λάβουµε υπόψη µας το “Ασκητήριο της Νουσάς”
του οποίου η ίδρυση ανάγεται περί τον Ι΄ αιώνα, µπορούµε να συµπεράνουµε ότι στην
εποχή αυτή υπήρχε ως σηµείο αναφοράς. Την ύπαρξη του χωριού σε
χρόνια αλαργινά και ξεχασµένα ποιος ξέρει µε ποια ονοµασία,
µαρτυρούν και κάποια ασήµαντα ευρήµατα (κεραµικά, ειδώλια) που
βρέθηκαν κατά καιρούς στην περιοχή “Καλύβια”. ∆υστυχώς δεν έχει γίνει
σε βάθος έρευνα όπου θ’αποδείκνυε ξεκάθαρα την ιστορική πορεία του
χωριού µέσα στο χρόνο.
Η περιοχή του Αστρά παλαιότερα αποτελούσε τµήµα της αρχαίας
Αζανίας και της πόλης-κράτους της αρχαίας Ψωφίδας ,η οποία καταστράφηκε
από τον Αλάριχο τον Γότθο γύρω στο 398 µ.Χ. Τα στίγµατα αυτής
της συµφοράς ήσαν εµφανή στην εποχή του ιστορικού Ζώσιµου, ο
οποίος ήκµασε 50 χρόνια αργότερα απ’την καταστροφή. Τόσο ο Ζώσιµος,
όσο και οι άλλοι χρονικογράφοι της εποχής δεν αναφέρουν αν οι
διασωθέντες επέ- στρεψαν στις ερειπωµένες πόλεις τους. Κατά την
ενετοκρατία η Νουσά υπαγόταν στο territorio των Καλαβρύτων. Στη
µεγάλη απογραφή που έγινε το 1700 από τον Ενετό διανοητή
Φραγκίσκο Γριµάνη αναφέρεται και η Νουσά µε πληθυσµό 174
κατοίκους: 34 οικογένειες, 92 άνδρες και 82 γυναίκες, αριθµός αρκετά
µεγάλος για τα δεδοµένα εκείνης της εποχής.

Στη διάρκεια τηςτουρκοκρατίας, οι κάτοικοι του χωριού υπέφεραν πολλά από τους 
Τούρκους και ιδιαίτερα από τους Λαλαίους µπέηδες και αγάδες οι οποίοι
έκαναν συνεχώς επιδροµές και ρήµαζαν τον τόπο τους. Γι’αυτό και οι
Νουσαΐτες ανυπότακτοι απ’τη φύση τους, βγήκαν κλέφτες στα βουνά
και πολεµούσαν τους κατακτητές. Από το µητρώο αγωνιστών της
Εθνικής Βιβλιοθήκης καταγράφουµε µεταξύ των άλλων αγωνιστών και
τους εξής : Κούλης Νικόλαος, Κούλης Χρύσανθος, Καραχιούτης
∆ηµήτριος, Σταθόπουλος Κωνσταντίνος, Μακρής Βασίλης, Μακρής
Αγγελής και ο γνωστός Μακρής Πανάγος (Μακροπανάγος), συγγενής
του ξακουστού Γιαννιά, ο οποίος γύριζε µε το ασκέρι του στα βουνά
του Ολωνού µέχρι τη Βουντούχλα – πεδινά χωριά της Πάτρας- και ήταν
ο φόβος και ο τρόµος των Λαλαίων Τουρκαλβανών. Οι δε Ζαφείρης
Μακριβασιλόπουλος και Κώστας Μακροπανάγος µε 50 γενναίους
Νουσαΐτες πολέµησαν σε διάφορες µάχες για να αποδιώξουν τους
“βάρβαρους” τούρκους κατακτητές. Βλέπουµε λοιπόν εδώ µια
αξιοζήλευτη συµµετοχή και προσφορά του χωριού στους
απελευθερωτικούς αγώνες της πατρίδας µας.
Ύστερα από την απελευθέρωση και τη δηµιουργία του κράτους η
Νουσά αποτέλεσε χωριό του ∆ήµου Λαµπείας της επαρχίας ∆ιποταµίας
Νοµού Ηλείας. Το έτος 1835 που δηµιουργήθηκε ο ∆ήµος Λαµπείας, η
Νουσά είχε 448 κατοίκους. Στην απογραφή του 1851 είχε 486 κατοίκους,
ενώ στην απογραφή του 1907 αριθµούσε 444 κατοίκους. Βλέπουµε λοιπόν
από τις πιο πάνω απογραφές ότι η Νουσά διατηρεί ένα σηµαντικό αριθµό
κατοίκων ο οποίος συνεχίζεται και στις µέρες µας.
Το 1912 µε τον Νόµο περί “συστάσεως ∆ήµων και
Κοινοτήτων” η Νουσά αποτέλεσε δική της κοινότητα µε την ονοµασία
Νουσά. Σήµερα, µε το σχέδιο “Καποδίστρια” περί συνένωσης ∆ήµων
και Κοινοτήτων, ο Αστράς αποτελεί ∆ηµοτικό ∆ιαµέρισµα του ∆ήµου
Λαµπείας, που αποτελείται από τα χωριά Λαµπεία (∆ίβρη), Ορεινή
(Μοστενίτσα) και Αστράς.
Περί της παλαιάς ονοµασίας του χωριού (Νουσά) δεν γνωρίζουµε
πολλά, παθανόν να είχε σλαβική ρίζα, γι’αυτό ίσως και µετονοµάστηκε σε
Αστρά πριν λίγα χρόνια. Το χωριό Αστράς συνεχίζει να είναι ένα ζωντανό
χωριό και στις µέρες µας, παρά το δυσπρόσιτο της περιοχής που είναι κτι-
σµένο, κρατώντας τη γνήσια πολιτιστική του κληρονοµιά και παράδοση.

ΤΟ “ΑΣΚΗΤΗΡΙΟ ΝΟΥΣΑΣ”
Το Ασκητήριο βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το χωριό, στην α-
νατολική άκρη του βουνού και σε υψόµετρο 840 µ. Είναι λαξευµένο
µέσα στο βουνό και είναι διώροφο. Αριστερά από την είσοδο του κάτω
διαµερί- σµατος υπάρχει σκάλα λαξευτή η οποία οδηγεί στο πάνω
διαµέρισµα, ό- που υπάρχει µικρός ναός αγιογραφηµένος µε πιο ζωηρή
την εικόνα της Πλατυτέρας. Κοντά εκεί υπάρχουν και τα ερείπια του
αρχαίου µοναστηριού του Αγίου Ιωάννου. Το λάξευµα του Ασκητηρίου
αποδίδεται στον Όσιο Μελέτιο γύρω στον Ι΄ ή ΙΑ΄ αιώνα, ο οποίος
γεννήθηκε στη Μουτλάσκα της Καππαδοκίας και αφού ήρθε στην
Πελοπόννησο µετά την Αθήνα, ίδρυσε πολλά µοναστήρια στην
Αργολίδα και την Ήλιδα ,στην οποία ανήκε και ο Αστράς. Ο Όσιος
Μελέτιος φέρεται και σαν ιδρυτής της Μο- νής Αγίων Θεοδώρων του
∆ήµου Αροανίας. ∆εν γνωρίζουµε βέβαια περισ- σότερα στοιχεία για το
Ασκητηρίο, ούτε και σε ποια κατάσταση βρίσκεται σήµερα, µε δέος όµως
σκύβουµε πάνω στις δηµιουργίες των προγόνων µας και στην άπειρη
οµορφιά που χάρισε απλόχερα ο ∆ηµιουργός στα χωριά µας.

Επιµέλεια: Κώστας Νικολόπουλος-Καµενιανίτης

ΠΗΓΕΣ
 Το άρθρο του συγγραφέα Νίκου Αναστόπουλου στο Ιστορικό –
Λαογραφικό περιοδικό ∆ίβρη.

Απόσπασμα από το βιβλίο ”Τα χωριά νοτίως του Ερυμάνθου” του Βασίλη Τακτικού