 Η αναζοωγόνηση της υπαίθρου

 Το ζήτημα της τοπικής διατροφικής επάρκειας και η παραγοκατανάλωση
 Η κοινωνικά υποστηριζόμενη Γεωργία
 Η ενίσχυση στις κοινωνικές σε κοινωνικές υποδομές των Δήμων
 Η αξιοποίηση των ακαλλιέργητων εκτάσεων
 –παραγωκαταναλωση- χωρίς μεσάζοντες
 Οι γέφυρες συνεργασίας μεταξύ Αγροτικών Δήμων και αστικών Κέντρων
Η επισιτιστική κρίση και η ακρίβεια στα αγροτικά προϊόντα που απειλεί εκτός
των άλλων και την Ευρώπη είναι το άλλο σκέλος των επιπτώσεων  του
αυξημένου ενεργειακού κόστους και της ενεργειακής κρίσης.
Το πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο στο πλαίσιο της
παγκοσμιοποίησης της αγοράς αλλά με τη μείωση του κόστους παραγωγής και
σε τοπικό επίπεδο.
Γνωρίζουμε ότι η παγκοσμιοποίηση κυριάρχησε στις αγορές με την έννοια της
ανταγωνιστικότητας  βρίσκοντας φθηνότερο εργατικό κόστος και ενεργειακό
κόστος.
από τη στιγμή που η παγκοσμιοποίηση για μία σειρά από λόγους γίνεται
ακριβή τίθεται Το ζήτημα της τοπικής αυτάρκειας ως εναλλακτικής.

Ερωτήσεις για τη σημερινή συζήτηση
Η Ελλάδα έχει περιορισμένη έκταση συνεταιριστικής δραστηριότητας στο
πλαίσιο της κοινωνικής οικονομίας.  Μόλις το 0,4%  στο σύνολο της οικονομίας
είναι  η συμμετοχή  των αγροτικών Συνεταιρισμών.
ποιοτικά όμως έχουμε ορισμένα καλά παραδείγματα  που μας δείχνουν okay
εκεί που εφαρμόζεται σωστά η Συνεταιριστική επιχειρηματικότητα επιδρά
καταλυτικά στην τοπική κοινωνία και την τοπική απασχόληση.
έχετε υπόψη σας ορισμένα τέτοια παραδείγματα;

θα μπορούσαμε να κάνουμε μία σύγκριση μεταξύ των περιοχών που έχουν
καλά παραδείγματα Συνεταιρισμών μαικήνες πού υστερούν;
είναι προφανές ότι οι συνεταιρισμοί σε μεγάλο βαθμό Δεν υποκαθιστούν την
οικογενειακή Αγροτική παραγωγή και τις μικρές εκμεταλλεύσεις Αλλά κυρίως
ενισχύουν τις υποδομές την μεταποίηση και την εμπορία των αγροτικών
προϊόντων.
σε ποιους τομείς θα έχουν πάει καλά και σε ποιους τομείς θα μπορούσαν
ακόμη να συμβάλουν οι συνεταιρισμοί  στις αναγκαίες υποδομές   για την
τοπικής ανάπτυξης.
Το ζήτημα των Υποδομών στην παραγωγή ζωοτροφών αναμφισβήτητα είναι
κεφαλαιώδους σημασίας για την κτηνοτροφική παραγωγή καθώς η ποιότητα
περνάει στη διατροφική αλυσίδα και ποσότητα καθορίζει την τιμή των τελικών
προϊόντων διατροφής για τον άνθρωπο.
πόσο ολοκληρωμένα αντιμετωπίζετε αυτό το ζήτημα στην Αγροτική πολιτική
της χώρας;
Το ζήτημα των ταμιευτήρων νερού για την κτηνοτροφία και τη Γεωργία είναι
πολύ σημαντικό για τη βιωσιμότητα  των αγροτικών και κτηνοτροφικών
εκμεταλλεύσεων.
ποια είναι η συμμετοχή των Συνεταιρισμών στην δημιουργία αυτών των
απαραίτητων Υποδομών;
Το ζήτημα της ενέργειας και των ενεργειακών κοινοτήτων  Είναι προφανές ότι
μπορεί να αλλάξει   και να μειώσει δραματικά το κόστος των αγροτικών
εκμεταλλεύσεων.
για ποιο λόγο αυτό το θέμα Δεν έχει μπει στην ατζέντα των Συνεταιρισμών και
της τοπικής αυτοδιοίκησης;
Το πολιτισμικό ζήτημα είναι εκείνο που επηρεάζει καθορίζω την εγκατάλειψη
και ερήμωση της υπαίθρου  και όχι τόσο οι αποδόσεις Όπως δείχνουν τα
οικονομικά στοιχεία από το αγροτικό επάγγελμα.
Πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα μέσα από την
ενδυνάμωση της συνεργατικής κουλτούρας;
Σχετικά με την αξιοποίηση των ανενεργών πόρων σε κάθε περιοχή της χώρας,
σε κάθε πόλη και αγροτική περιοχή υπάρχουν αναξιοποίητοι πόροι (σχολάζουσες
γαίες, αναξιοποίητα κτίρια δημόσια και ιδιωτικά) και από την άλλη πλευρά μεγάλες
ανάγκες για κοινωνικές υπηρεσίες και υψηλή ανεργία στους νέους.
Υπάρχουν δηλαδή, σε μεγάλη έκταση ανενεργοί υλικοί και ανθρώπινοι πόροι τους
οποίους η ιδιωτική επιχειρηματικότητα δεν έχει ενδιαφέρον να αναπτύξει ενώ, εκ των
πραγμάτων και το δημόσιο δεν μπορεί να αξιοποιήσει . Παράλληλα, υπάρχουν
συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες κοινωνικής αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση της
ανεργίας και της φτώχειας που δεν μπορούν να καλυφθούν μόνο από τα επιδόματα
του Κράτους.
Η αυξανόμενη φορολογία στην οποία στηρίζεται το κοινωνικό κράτος έχει φθάσει στα
υψηλότερα όρια πνίγοντας πολλές από τις μικρές επιχειρήσεις με αποτέλεσμα την
αδυναμία να καλύψει τις ολοένα αυξανόμενες κοινωνικές ανάγκες για παροχές. Από
την άλλη η αυξανόμενη ανεργία λόγω τεχνολογικών εξελίξεων είναι αιτία του
οικονομικού και κοινωνικού αποκλεισμού δημιουργεί μια κατάσταση που δεν μπορεί
να αντιμετωπιστεί σε βάθος χρόνου μόνο από το κοινωνικό κράτος. Το εισόδημα
αλληλεγγύης των 200 Ε που παρέχει το κράτος μετριάζει αλλά δεν λύνει το
πρόβλημα.
Η τόνωση της προσφοράς και της ζήτησης δεν προκαλούν την αντίστοιχη ζήτηση
από τους καταναλωτές. Η αδράνεια των πόρων στο επίπεδο κάλυψης βασικών
αναγκών διατροφής, στέγης και κοινωνικής μέριμνας είναι από τις βασικές αιτίες του
προβλήματος. Καθώς το κράτος και η αγορά δεν μπορούν να καλύψουν το σύνολο
των αναγκών προκύπτει ο ρόλος της κοινωνικής οικονομίας με το μειωμένο κόστος
λειτουργίας.
H φιλανθρωπία είτε εκφράζεται από Κράτος είτε από ιδιώτες ποτέ δεν ήταν επαρκής
για να εξαλείψει τη γενεσιουργό αιτία της φτώχειας. Επειδή το κράτος δεν δύναται να
προσφέρει εντελώς δωρεάν περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες από εκείνες που ήδη
προσφέρει, είναι αναγκαίο αυτές να παραχθούν σε χαμηλότερες προσιτές τιμές.
Και εδώ βρίσκεται ο ρόλος της κοινωνικής οικονομίας να παράγει προσιτές
υπηρεσίες για τους πιο φτωχούς. Πως γίνεται αυτό; Χρησιμοποιώντας τα πάγια της
κοινωνικής ιδιοκτησίας και οργανώνοντας τους χρήστες κατά τέτοιο τρόπο ώστε να
υπάρχει κόστος διαμεσολάβησης αυτό που λέμε εμπορικό κέρδος.

Η συμβολή στην τοπική διατροφική αυτάρκεια
Π.χ , η Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία, είναι ένας καινοτόμος και
ιδιαίτερος τρόπος προσέγγισης, που δίνει το έναυσμα στους νέους αγρότες,
αξιοποιώντας τη διαδικτυακή επιχειρηματικότητα, να συμβάλουν στην
ανάπτυξη της αγροτικής επιχειρηματικότητας, και κατ’ επέκταση στην
ενίσχυση της διακίνησης των προϊόντων, με συνεταιριστικές επιχειρήσεις.
Ανάδειξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών, με εργαλείο έναν οδηγό
επαγγελμάτων κοινωνικής οικονομίας, διευρύνοντας το αντικείμενο της
επιχειρηματικότητας, αλλά και των θέσεων εργασίας εκεί που το κράτος και η
αγορά αδυνατεί να τις δημιουργήσει.
Δικτύωση των εθελοντικών οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών με τις
κοινωνικές επιχειρήσεις και όλους τους συντελεστές της κοινωνικής
οικονομίας, με στόχο τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την ανάπτυξη
της κουλτούρας του συνεργατισμού. Το εργαλείο για τη δημιουργία αυτού του
συνεκτικού ιστού των διαφόρων κοινωνικών δικτύων, θεσμών αλληλεγγύης,
κοινωνικής δράσης και καλών πρακτικών, μπορεί να είναι η κινητοποίηση και
συμμετοχή στις κοινωνικές αναπτυξιακές συμπράξεις και σε επιχειρηματικές
συνεταιριστικές πρωτοβουλίες που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας.
Έναν άλλο σκοπό των κοινωνικών συμπράξεων, θα πρέπει να αποτελεί η
αποτελεσματική διαχείριση του διανοητικού κεφαλαίου των παραπάνω όρων
και η επινόηση εργαλείων σύνθεσης των διαθέσιμων πόρων, με αιχμή τη
διάδοση των πλεονεκτημάτων της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.
Όμως, λόγω του ότι το προφίλ του κοινωνικού επιχειρηματία, σε σχέση με το
προφίλ του συμβατικού επιχειρηματία, διέπεται από διαφορετικούς στόχους
και κίνητρα, τούτο θα πρέπει να αναδειχθεί μέσω των ηθικών κινήτρων και της
συνεργατικής κουλτούρας του κοινωνικού επιχειρηματία.
Σ’ αυτό τον τομέα, το υποκείμενο της επιχειρηματικότητας δεν μπορεί παρά
να αποτελείται από τους συνεταιριστές, του συλλογικούς κοινωνικούς φορείς,
τα ιδρύματα, καθώς και από όλους όσοι διατίθενται να επενδύουν σε μη
κερδοσκοπικούς σκοπούς.
Η σαφής διάκριση, λοιπόν, μεταξύ κυρίων δικαιούχων προγραμμάτων
κοινωνικής οικονομίας και των άλλων συμβαλλομένων εταίρων από τον
πρώτο και δεύτερο τομέα κρίνεται αναγκαία, γεγονός που αποτελεί ένα
σοβαρό θεσμικό πρόβλημα στην Ελλάδα.

Από τη μελέτη του Βασίλη Τακτικού διευθυντή του Ινστιτούτου μελετών κοινωνικής οικονομίας, για την προσφορά και ζήτηση εργασίας, στο Πλαίσιο του τρίτου τομέα της οικονομίας.