Του Αθανάσιου Κόκκοτου

Πρόεδρος της ΚΟΙΝΣΕΠ INN. GROWTH

Υπάρχουν 3 διαφορετικά είδη Κοιν.Σ.Επ., σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο 4019/11 περί κοινωνικής οικονομίας. Συγκεκριμένα αυτές είναι: ένταξης, φροντίδας και παραγωγικού σκοπού. Η καθεμία έχει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Έτσι, η Κοιν.Σ.Επ. ένταξης είναι κοινωνική επιχείρηση με σκοπό την επανένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού, δηλαδή ατόμων με αναπηρίες, εξαρτημένων ή απεξαρτημένων από ουσίες, οροθετικών, φυλακισμένων ή αποφυλακισμένων κ.ο.κ. Μια τέτοια Κοιν.Σ.Επ. ιδρύεται από 7 μέλη και με το ελάχιστο ποσοστό απασχόλησης εργαζομένων που προέρχονται από ευάλωτες ομάδες πληθυσμού να ανέρχεται σε 40%.

Η Κοιν.Σ.Επ. κοινωνικής φροντίδας ιδρύεται κατ’ ελάχιστον από 5 μέλη και βασικός της σκοπός είναι να παρέχει υπηρεσίες ή προϊόντα κοινωνικού – προνοιακού χαρακτήρα που απευθύνονται σε ειδικές ομάδες πληθυσμού, όπως είναι οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη, τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με χρόνιες παθήσεις.

Τέλος, η Κοιν.Σ.Επ. παραγωγικού και συλλογικού σκοπού αποσκοπεί στην παραγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος, στην απασχόληση, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης. Μια τέτοιου είδους επιχείρηση ιδρύεται από 5 μέλη το λιγότερο.

Ως προς τις διαδικασίες ίδρυσης, αυτές είναι όμοιες και δεν αλλάζουν ανάλογα με το είδος της Κοιν.Σ.Επ. Συγκεκριμένα η διαδικασία έχει ως εξής: Οι ενδιαφερόμενοι που θέλουν να ιδρύσουν μια Κοιν.Σ.Επ. θα πρέπει να ανατρέξουν στη σελίδα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (www.ypakp.gr) και συγκεκριμένα στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας. Εκεί θα βρουν ένα πρότυπο καταστατικό, υπεύθυνη δήλωση (άρθρο 8 Ν.1599/1986) και την ειδική αίτηση. Αφού συμπληρώσουν αυτά τα έγγραφα (υπεύθυνη δήλωση κάνει κάθε μέλος χωριστά), τα καταθέτουν στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας του Υπουργείου και περιμένουν το μέγιστο 15 μέρες μέχρι την οριστική απόφαση έγκρισης.

Μετά από αυτήν την έγκριση και εντός 1 μηνός θα πρέπει να πάνε στην Εφορία όπου ανήκει η έδρα της Κοιν.Σ.Επ. για να κάνουν τη διαδικασία έναρξης. Τα απαραίτητα χαρτιά που κατατίθενται στη ΔΟΥ είναι:

Έναρξη/Μεταβολής εργασιών Μη φυσικού Προσώπου Μ3

Δήλωση στοιχείων φορολογουμένου Μ7

Δήλωση μελών μη φυσικού προσώπου Μ8 (σε περίπτωση που συμμετέχουν στην Κοιν.Σ.Επ. νομικά πρόσωπα)

Πρακτικό σύστασης της πρώτης Διοικούσας επιτροπής

Έγκυρο και θεωρημένο καταστατικό

Βεβαίωση εγγραφής του Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας

Μισθωτήριο παραχώρησης του χώρου της έδρας της επιχείρησης

Αφού γίνει και η έναρξη της Κοιν.Σ.Επ. στην εφορία, το επόμενο βήμα είναι η ολοκλήρωση της διαδικασίας ίδρυσης πίσω στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας. Τα απαραίτητα δικαιολογητικά γι’αυτήν την δεύτερη επίσκεψη στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας είναι

Αίτηση πρόσθετων στοιχείων (υπάρχει στο site του Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας)

Τα τρία βιβλία προς θεώρηση που περιγράφονται εντός του καταστατικού

Η έναρξη της εφορίας

Το πρακτικό της πρώτης Γενικής Συνέλευσης

Το πρακτικό συγκρότησης της πρώτης Διοικούσας Επιτροπής

Μετά και από αυτή την δεύτερη επίσκεψη στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας, ολοκληρώνεται και η διαδικασία ίδρυσης της Κοιν.Σ.Επ.

Αρχικό κεφάλαιο κίνησης και κέρδη

Το αρχικό κεφάλαιο που απαιτείτε κυμαίνετε συνήθως σε χαμηλά επίπεδα και αυτό διότι οι Κοιν.Σ.Επ. εξαιτίας του κοινωνικού χαρακτήρα τους μπορούν να έχουν πόρους και από πηγές που δεν θα μπορούσε μια κοινή επιχείρηση. Τέτοιοι πόροι είναι η παραχώρηση εγκαταστάσεων από ΟΤΑ, δωρεές από μέλη που θέλουν να τις υποστηρίξουν κ.λπ. Επίσης, μπορούν να συμμετάσχουν με προτεραιότητα σε προγράμματα του Ο.Α.Ε.Δ. για την στήριξη της επιχειρηματικότητας ή να λειτουργούν, εφόσον είναι επιχειρήσεις και ως υπεργολάβοι δημόσιων και ιδιωτικών έργων από τα οποία μπορούν εξίσου να συγκεντρώσουν χρήματα για να σχηματίσουν το αρχικό τους κεφάλαιο.

Οι υποψήφιοι συνεταιριστές θα πρέπει να έχουν συνειδητοποιήσει ότι στόχος δεν μπορεί να είναι τα κέρδη, αλλά τα εισοδήματα για τους εργαζόμενους και η εξασφάλιση κεφαλαίου για επένδυση, που δεν εμπίπτουν σε φορολόγηση. Οι συμβατικές επιχειρήσεις πρέπει βάσει νόμου να δείχνουν κέρδη τουλάχιστον μετά το πέρας της πρώτης τριετίας, σε αντίθεση με τις Κοιν.Σ.Επ. που δεν υποχρεούνται να δείχνουν κέρδη. Σε κάθε περίπτωση πάντως θα πρέπει να κρατάνε Β’ κατηγορίας βιβλία και να συμπληρώνουν περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ, όπως οι ατομικές επιχειρήσεις.

Κάθε μέλος πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον μια υποχρεωτική συνεταιριστική μερίδα και έως πέντε προαιρετικές συνεταιριστικές μερίδες. Οι συνεταιριστές που αμείβονται, είναι μόνο τα μέλη εκείνα που εργάζονται στο συνεταιρισμό. Η αμοιβή τους γίνεται ανάλογα με τον αριθμό των συνεταιριστικών μερίδων που έχει ο καθένας στην κατοχή του. Έστω ότι σε ένα συνεταιρισμό 5 μελών που εργάζονται σε αυτόν, ο καθένας κατέχει ισόποση συνεταιριστική μερίδα τότε, τα ετήσια καθαρά κέρδη θα διανεμηθούν με τα εξής ποσοστά, 5% θα πάει στο αποθεματικό και το υπόλοιπο 95% των καθαρών κερδών θα διαιρεθεί ισόποσα δια πέντε, όσα και τα εργαζόμενα μέλη. Έστω τώρα ότι μια χρονιά που ο συνεταιρισμός έχει ανάγκη να επεκταθεί (αγορά καινούργιων εγκαταστάσεων, εξοπλισμού, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας κ.λπ. ) αλλά και θέλει να δώσει ένα πριμ παραγωγικότητας στους εργαζομένους της, τότε τα ποσά διανομής των κερδών έχουν ως εξής, ένα 5% πηγαίνει πάλι στο αποθεματικό, ένα ποσοστό (≤35%) πηγαίνει ως πριμ παραγωγικότητας και ένα ποσοστό (65%≤) πηγαίνει για τα έξοδα επέκτασης του συνεταιρισμού. Τα υπόλοιπα κέρδη που μένουν μοιράζονται πάλι ισόποσα δια πέντε.

Ποιοι έχουν δικαίωμα συμμετοχής-Ασφάλιση

Συνεταιριστής μπορεί να είναι κάθε φυσικό πρόσωπο. Όπως προκύπτει και από τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 4 του νόμου 4019/11, μόνη η συμμετοχή στην επιχείρηση δεν προσδίδει την ιδιότητα του εμπόρου και δε δημιουργεί ασφαλιστικές και φορολογικές υποχρεώσεις. Συνεπώς επιτρέπεται η συμμετοχή ακόμα και όσων υπάγονται στο νόμο Κατσέλη, έχουν κόκκινα δάνεια κ.ο.κ. Ως εταίροι μπορούν επίσης να συμμετέχουν και νομικά πρόσωπα, αλλά η συμμετοχή τους δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1/3 των μελών. Αυτοί που απαγορεύεται να συμμετέχουν ως μέλη είναι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και Ν.Π.Δ.Δ. που υπάγονται σε Ο.Τ.Α., με εξαίρεση τη συμμετοχή τους σε Κοιν.Σ.Επ. ένταξης και υπό την προϋπόθεση ύπαρξης προηγούμενης έγκρισης από το φορέα που εποπτεύει το Ν.Π.Δ.Δ. Επιπλέον θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι μέλος μιας Κοιν.Σ.Επ. δεν μπορεί να μετέχει σε άλλη Κοιν.Σ.Επ. που εδρεύει στην ίδια Περιφερειακή ενότητα κι έχει τον ίδιο καταστατικό σκοπό.

Σχετικά με την ασφάλιση των εργαζομένων σε Κοιν.Σ.Επ. υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα που θα πρέπει να αναφερθούν. Τα πλεονεκτήματα αυτά είναι ότι ο συνεργαζόμενος-εργαζόμενος ασφαλίζεται στο Ι.Κ.Α. και έχει χαμηλότερα ασφάλιστρα σε σχέση με τον Ο.Α.Ε.Ε. που είναι υψηλότερα και στο οποίο είναι αφαλισμένες οι άλλες επιχειρήσεις. Ο συνεταιριστής-συμμέτοχος που είναι απλά καταναλωτής στο συνεταιρισμό και δεν εργάζεται σε αυτόν, μπορεί να μην ασφαλιστεί καθόλου. Οι δυνατότητες αυτές επιτυγχάνουν την συγκέντρωση κοινωνικού κεφαλαίου για την ίδια την επιχείρηση. Δηλαδή, ένας συνταξιούχος μπορεί να είναι ενεργά υποστηρικτής Κοιν.Σ.Επ. και να προσφέρει με την εμπειρία του υπηρεσίες, χωρίς να πληρώνει ασφαλιστικό ταμείο. Βεβαίως οι Κοιν.Σ.Επ. μπορούν να διεκδικήσουν εφόσον αναπτυχθούν σε μεγαλύτερο βαθμό στην Ελλάδα και όλα τα προνόμια που έχουν αντίστοιχες μορφές επιχειρήσεων στις χώρες της Ε.Ε. στο θέμα της φορολόγησης και της ασφάλισης.